عصر اهواز

توفان‌های مناطق گرمسیری، نوعی سامانه جوی بشدت متغیر محسوب می‌شود. این توفان‌ها توده‌های هوایی است که بسرعت در اطراف یک منطقه کم‌فشار می‌چرخد. شعاع این توفان‌ها بین ۲۲۰ کیلومتر تا ۸۰۰ کیلومتر و حتی بیشتر هم اندازه‌گیری شده است.

حاصل توفان های گرمسیری، وزش بادهایی با سرعت زیاد و سیلاب است. گاهی دیده شده یک توفان گرمسیری حدود یک هفته ادامه داشته است.

همان طور که از نام آنها مشخص است، چنین توفان هایی را می توان بیشتر در مناطق استوایی سراغ گرفت. مطالعات اخیر نشان می دهد این توفان ها در سال های اخیر نسبت به قبل شایع تر شده است.

اما آیا این تصور صحیح است یا چون این روزها انتشار اخبار آسان تر شده، این توهم به وجود آمده است؟ تحقیقات تازه ای که توسط موسسه نیلزبور انجام شده به وضوح نشان می دهد با گرم تر شدن هوا، احتمال وقوع توفان های حاره ای افزایش پیدا می کند چنانچه در سال های اخیر نیز شاهد آن بوده ایم.

اما چگونه می توان توفان های گرمسیری را در طول تاریخ مورد بررسی قرار داد در حالی که این اطلاعات به گونه ای علمی ثبت نشده است؟

امروزه توفان ها از طریق سیستم های ماهواره ای مورد بررسی قرار می گیرد. با این روش می توان میزان پیشرفت و جهت توفان ها را بخوبی مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. اما سابقه این کار تنها به ۴۰ سال قبل برمی گردد.

پیش از آن بشر فقط قادر بود به وسیله کشتی ها و هواپیماها چنین پدیده هایی را نظاره کند. بدیهی است این نوع سنجش ها به هیچ وجه علمی نیست. جهت انجام بررسی های بیشتر و دقیق تر در درازمدت لازم است اندکی به عقب برگشت و از منابع همسان نیز بهره گرفت.

آسلاک گرینستد، یکی از دانشمندان هواشناس موسسه نیلزبور وابسته به دانشگاه کپنهاگ تصمیم گرفت تنها روی یکسری از ابزارهای معتبر ایستگاه های هواشناسی آن زمان و برآوردهایی تکیه کند که در درازمدت، آن هم به طور دائم این اطلاعات را ثبت کرده اند.

ارتباط میان سطح آب دریا و توفان ها

پروفسور گرینستد تشریح می کند توفان های گرمسیری معمولا در خارج از اقیانوس آتلانتیک شکل می گیرد و در نهایت به سمت سواحل شرقی آمریکا و خلیج مکزیک حرکت می کند. وی افزود یکسری از ایستگاه های هواشناسی در حاشیه سواحل شرقی آمریکا بوده که به صورت روزانه میزان سطوح جذر و مد را از سال ۱۹۲۳ به این طرف اندازه گیری کرده اند.

به همین دلیل نیز او تحقیق خود را صرفا متمرکز بر زمان هایی کرده که سطح آب دریا دستخوش افزایش ناگهانی شده است. در نهایت این هواشناس درمی یابد ارتباط نزدیکی میان تغییرات ناگهانی سطح آب دریا و توفان های حاره ای وجود دارد.

ارتباط میان توفان ها و وضع جوی

پروفسور گرینستد همراه همکارانش در کشورهای چین و انگلستان دریافتند افزایش درجه حرارت در سطح جهان در نهایت باعث شده تعداد این توفان ها بیشتر شود.

از سال ۱۳۰۲ خورشیدی به بعد درجه حرارت در سطح جهان در حدود ۰٫۷ درجه سلسیوس افزایش پیدا کرده، البته این تغییرات دستخوش متغیرهای زیادی بوده است. به عنوان مثال در دهه ۱۳۲۰ خورشیدی، زمین شاهد یک دوره گرم بوده منتها از سال ۶۰ به بعد درجه حرارت به طور کاملا جدی روندی تصاعدی را طی کرده است.

پروفسور گرینستد می گوید مقایسه میان وقوع توفان ها و افزایش درجه حرارت هیچ تردیدی را باقی نمی گذارد که این دو با هم رابطه مستقیم دارند. البته همه توفان ها هم مخرب نیست و تنها توفان هایی که به اوج خود می رسند، خطرات جانی و مالی را به همراه دارند.

توفان مشهور کاترینا که در سال ۸۴ نیواورلئان را درهم کوبید، به مرگ هزاران نفر و بروز سیلابی مهیب منجر شد.

هواشناسان معتقدند به طور متوسط بین هر ۱۰ تا ۳۰ سال باید انتظار چنین رخدادهایی را داشت. پروفسور گرینستد می گوید برآوردها حاکی از آن است در سال های خیلی گرم، توفان های مهیبی نظیر کاترینا با نمونه های مشابه دیگری قرین می شوند. پس با این حساب اگر آن طور که پیش بینی ها می گوید در آینده درجه حرارت در سطح جهان حدود ۳ درجه گرم تر شود، آن گاه باید توقع چه فجایعی را داشته باشیم؟

منبع: sciencedaily
مترجم: فرناز حیدری