عصر اهواز

در آغاز بهار امسال دانشمندان و پژوهشگران هواشناسی نسبت به وقوع پدیده النینو قوی مشابه آنچه که در سال ۱۹۹۷ میلادی ( ۱۳۷۶ خورشیدی) رخ داد ، هشدار دادند و اعلام کردند که بدلیل بزرگ مقیاس بودن این پدیده احتمال وقوع تغییرات گسترده جوی در سر تا سر نیمکره شمالی دور از انتظار نخواهد بود!

پدیده النینو همواره با دو متغیر اقیانوسی و اتمسفری همراهی میشود به این معنی که هم باید دمای آب در بخش اکتوریال شرق اقیانوس آرام با گرم شدن همراهی کند و هم اینکه مولفه اتمسفری SOI با قرار گرفتن در فاز منفی تکمیل کننده این پدیده تاثیر گذار بر روند اقلیم دنیا باشد.

بعد از گذر از روزهای ابتدایی ماههای بهار به دلیل قرار گرفتن مولفه اتمسفری( SOI) در فاز مثبت امید ها نسبت به وقوع پدیده النینو مشابه با آن چیزیکه در سال ۱۳۷۶ بوقوع پیوست روز به روز کاهش یافت و سازمانهای بین المللی همانند هواشناسی استرالیا، ژاپن، مرکز ملی اقیانوس شناسی امریکا شانس وقوع این پدیده را در هر آپدیت کاهش دادند تا اینکه مرکز ملی اقیانوس شناسی آمریکا در آخرین بروز رسانی خود در شهریور امسال ، شانس وقوع این پدیده را به ۵۰ تا ۶۵ درصد در اواخر پاییز ۲۰۱۴ و اوایل زمستان ۲۰۱۵ کاهش داد!

برابر با آخرین تحقیقاتی که توسط وب سایت هوای مشهد صورت گرفته( تاثیرات فاز گرم پدیده اقیانوسی انسو” النینو”  بر آنومالی بارش و دمای ایران) ،مسلما وقوع فاز گرم انسو ( النینو) منجر به رخ داد تاثیرات مثبت از نقطه نظر بارش در ماههای پاییز – زمستان و بهار در ایران خواهد گردید و فراهم شدن شرایط برای وقوع بارشهای بیشتر از نرمال در ایران ، انتظار بجایی خواهد بود.

آیا ما در پاییز و زمستان پیشرو با پدیده النینو مواجه خواهیم بود؟

شاخص اقیانوسی:

بر اساس آخرین اطلاعات منتشر شده بعد از سرمایشی که در ماه آگوست در دمای آب در ناحیه Nino 3.4 بوقوع پیوست ، آنومالی دمای آب اقیانوس آرام در این ناحیه به تدریج افزایش پیدا کرد و دمای آب در این بخش به ۰٫۵ + رسید که این وضعیت نشان از همراه شدن شاخص اقیانوسی این پدیده میباشد ( چنانچه آنومالی دمای آب در ناحیه نینو ۳٫۴ به رنج ۰٫۵+ برسد النینو آغاز میشه :

آخرین وضعیت آنومالی دمای آب در ناحیه اکتوریال اقیانوس آرام

شایان ذکر است چنانچه آنومالی دمای آب در ناحیه مذکور به ۰٫۵- کاهش یابد ما شاهد وقوع پدیده لانینا یا فاز سرد اقیانوس ارام خواهیم بود که در فاز سرد این پدیده مشابه با آنچه در زمستان ۱۳۸۶ رخ داد دمای هوا در طول زمستان سردتر از نرمال و مقادیر بارش نیز در میانگین کمتر از نرمال خواهد بود.

و اما وضعیت امروز :

آنچیزیکه ما امروز در بررسی وضعیت آنومالی دمای آب در ناحیه اکتوریال اقیانوس آرام شاهد آن هستیم حکایت از تجمع آب گرم زیر سطحی دارد که با همراهی امواج کلوین در حال حرکت به سمت شرق اقیانوس آرام میباشد که با این ترتیب ضمن به زیر کشیده شدن لایه ترموکلین انتظار بر این است ظرف چند هفته آینده آبهای گرم از اعماق اقیانوس آرام بتدریج به سطح آمده و منجر به گرم شدن دمای آب در ناحیه شرقی اقیانوس آرام گردد:

مولفه های اتمسفری:

همانطوریکه در بالا عنوان شد شاخص اقیانوسی انسو دلالت و تمایل بر آغاز النینو دارد و اگه فرض بر این باشد که در حال حاضر در فاز خنثی انسو قرار داشته باشیم ،متغیر های اتمسفری انسو با اطلاعات امروز مشخصا دلالت بر آغاز پدیده النینو دارند!

مولفه نوسان جنوبی South Oscillation Index

مولفه نوسان جنوبی که بصورت خلاصه به آن SOI   نیز گفته میشود، شاخص اندازه گیری میانگین آنومالی اختلاف فشار سطح دریا بین تاهیتی و داروین در بخش جنوبی اکوتریال اقیانوس آرام میباشد. این شاخص از اواخر ماه جولای ۲۰۱۴ بر روی فاز منفی قفل شده است  و فقط ۳ بار بصورت جزیی وارد فاز مثبت خفیف شده است.
توضیح اینکه وقوع فاز منفی شاخص SOI معرف وقوع فاز گرم انسو یا النینو خواهد بود و این در حالیست بروز فاز مثبت دلالت بر فاز سرد انسو یا لانینا دارد:

شاخص چند متغیره انسو Multivariative Enso Index 

یکی دیگر از مولفه های  کلاسیک اتمسفری که بوسیله آن احتمال وقوع النینو مورد برسی قرار داده میشود شاخص چند متغیره انسو میباشد که بصورت اختصار به آن MEI گفته میشود.

این شاخص از اواخر ماه MAY  تا به امروز در فاز مثبت  ( ۰٫۸+ تا ۰٫۹+) قرار داشته است و خوشبختانه به این زودی ها هم هیچ تصوری برای تغییر فاز این شاخص وجود ندارد.

لازم به توضیح میباشد که فاز مثبت این شاخص مقارن با پدیده النینو بوده و فاز منفی آن دلالت بر وقوع پدیده لانینا دارد.

 چرخه انرژی جنبشی جهانی “Global Atmospheric Angular Momentum “AAM

 شاخص جهانی باد Global Wind Osilliation “GWO 

چرخه انرژی جنبشی جهانی “AAM ”  و همچنین شاخص جهانی باد  GWO دو متغیر مهم دیگر هستند که شرایط در اتمسفر را برای وقوع پیده النینو فراهم میکنند.

در بازه زمانی که این شاخص در فاز High ( بالا) قرار میگیرد شرایط اتمسفر تمایل زیادی به وقوع پدیده النینو پیدا میکند و این در حالیست که در فاز پایین “LOW” داده های آنالوگ حکایت از فراهم شدن شرایط  اتمسفر برای وقوع  پدیده لانینا دارند.در طی ماه آگوست  ۲۰۱۴ این شاخص همواره در فاز پایین قرار داشت که یکی از دلایل سرمایش دمای آب در بخش اکوتریال اقیانوس آرام هم دقیقا از همین جهت بود.

در حال حاضر افزایش آنومالی دمای آب در بخش اکوتریال اقیانوس آرام مصادف با فاز High  شاخص های مذکور گردیده است.

۱۲۰day average 200 hPa velocity potential anomalies

و در انتهای این مبحث به بررسی آنومالی میانگین پتانسیل ولاسیتی در تراز ۲۰۰ هکتوپاسکال در ۱۲۰ روز گذشته میپردازیم . همانطوریکه در پلات ذیل به چشم میخورد محدوده آبی رنگ  که مبین فعالیت های همرفتی قوی ( طوفان و رعد و برق ) در محدوده استوایی اقیانوس آرام و واگرایی محض در تراز های بالایی جو میباشد

( آنومالی منفی) از اواخر ماه جولای ۲۰۱۴  بتدریج در حال جابجایی از سمت حوزه غربی اقیانوس آرام به سمت  حوزه شرقی این اقیانوس میباشد که این موضوع یکی از شواهد مهم وقوع فاز گرم انسو یا همان  پدیده النینو میباشد.

نتیجه گیری:

ما در حال حاضر در دوره گذار از فاز سرد اقیانوس آرام و ورود به فاز گرم بخش شرقی اکتوریال اقیانوس ارام میباشیم. بررسی تمام فاکتورهای اتمسفری در حال حاضر دلالت قوی بر بروز پدیده النینو  در ظرف یک الی دو ماه آینده دارند که احتمال تقویت تمام فاکتور های اقیانوسی و اتمسفری همراهی کننده پدیده النینو و تشدید این پدیده دور از انتظار نمیباشد.

منبع: وبسایت هوای مشهد