جهان، نگران زمین
درحالیکه پاریس بهخاطر تدابیر شدید امنیتی تبدیل به دژی نظامی شده، در یکی از بزرگترین اجلاسهای جهان برای وضعیت آب و هوا موسوم به کاپ ۲۱، سران ۱۴۵کشور جهان از روز گذشته تلاش خود را برای رسیدن به توافقی جهانی شروع کردند. برای نخستینبار است که این تعداد از سران کشورها از ابتدا در اجلاسی اینچنینی شرکت کردهاند و این مسئله به خوبی وضع نگرانکننده زمین را نشان میدهد. در حال حاضر میزان تولید گازهای گلخانهای بیشتر از هر زمان دیگری در تاریخ بشر است.
گزارشهای سازمانهای جهانی نشان میدهد که میانگین دمای هوای کره زمین از سال ۱۸۸۰ تا سال ۲۰۱۵ تقریبا ۲درجه بیشتر شده است و دانشمندان سازمان ملل متحد پیشبینی کردهاند که اگر میزان گازهای گلخانهای سطح زمین کاهش پیدا نکند، تا سال ۲۱۰۰ گرمای زمین چیزی بین ۳.۷ تا ۴.۸ درجه بیشتر خواهد شد. در میان سران شرکتکننده در این اجلاس حضور همزمان باراک اوباما، رئیسجمهور آمریکا، ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه، شی جین پینگ رئیسجمهور چین، شینزو آبه رئیسجمهور ژاپن، بان کیمون دبیر کل سازمان ملل متحد، نارندا مودی نخستوزیر هند، دیلما روسف رئیسجمهور برزیل، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، دیوید کامرون نخستوزیر انگلیس نظر همه رسانهها را جلب کرده است. بانکیمون، دبیرکل سازمان ملل متحد روز گذشته در جمع نمایندگان ۱۹۵کشور جهان خواستار حرکت شجاعانه کشورها برای مقابله با اشاعه گازهای گلخانهای شد و اعلام کرد که جهان هرگز با چنین آزمایشی روبهرو نبوده است. باراک اوباما هم در سخنرانی خود در پاریس گفت: ما نسلی هستیم که تأثیر تغییرات اقلیمی را در زندگی خود حس میکنیم و شاید آخرین نسلی باشیم که میتوانیم درخصوص آن کاری بکنیم.
در اجلاس پاریس نزدیک به ۱۰هزار نماینده از کشورهای مختلف به بحث و گفتوگو درباره پیمان جایگزین پیمان کیوتو در راستای کاهش پخش و نشر گازهای گلخانهای میپردازند. این پیمان باید مصرف انرژیهای فسیلی در جهان را به میزانی کاهش دهد که گرمای زمین تا آخر قرن حاضر نسبت به آغاز صنعتیشدن جهان بیش از ۲ درجه افزایش پیدا نکند. افزایشی فراتر از این میزان ذوب یخچالهای طبیعی جهان، بالاآمدن بیشتر سطح آب دریاها، افزایش طوفانها و گردبادها و سایر حوادث اقلیمی را بهدنبال خواهد داشت. شی جین پینگ، رئیسجمهور چین هم که شرکتش در این اجلاس امیدها برای رسیدن به توافقی برای نجات زمین را افزایش داده در جمع شرکتکنندگان تأکید کرد که این کنفرانس خط پایان نیست بلکه نقطه آغاز تازهای برای مقابله با خطرات تغییرات اقلیمی است.
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، در سخنان خود بر تعهد کشورش و اتحادیه اروپا برای حرکت بهسوی اقتصادی بدون تکیه بر استفاده از کربن، تأکید کرد. پیمان پاریس باید برای نخستینبار کشورهای نوصنعتی و نیز کشورهای در حال توسعه را به کاهش تولید دی اکسید کربن (گاز حاصل از مصرف انرژیهای فسیلی) مقید کند. این پیمان از سال ۲۰۲۰ جایگزین پیمان کیوتو میشود که از سال ۱۹۹۷ هدف مشابهی را دنبال میکرده است. اجلاس قبلی که در سال ۲۰۰۹در کپنهاگ برگزار شد به نتایج ملموسی دست نیافت و باید امیدوار بود که در پاریس رهبران جهان بتوانند برای دستیابی به اهداف کمی طرحهای کنترل گرمایش جهان یا حداقل برای اجرای رئوس برنامههای اجرایی اصلی بهویژه در زمینه کاهش مصرف سوختهای فسیلی به توافق برسند.
رئیس سازمان حفاظت محیطزیست هم که برای حضور در بیستویکمین اجلاس بینالمللی آب وهوا در پاریس به سر میبرد، گفت: پیشنهاد مشخص ایران به اجلاس این است که سازمان ملل، آثار جنگ و درگیریهای مسلحانه در بحث تغییر اقلیم را بهطور دقیق بررسی کند.
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما، ابتکار با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران هم برنامه خود را به اجلاس پاریس اعلام کرده است، گفت: براساس هماهنگیهای دستگاههای مختلف و تصمیم دولت، ۴درصد کاهش انتشار گازهای گلخانهای در برنامه جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته و به این اجلاس اعلام شده است که درصورت رفع کامل تحریمها و همکاریهای بینالمللی این رقم به ۱۲درصد افزایش خواهد یافت. وی افزود: کشورهای صنعتی و توسعهیافته امروز یک مسئولیت تاریخی دارند و آن اینکه در سالهای گذشته به مسئولیتهای خود عمل نکردهاند و همینطور خسارتهایی که وارد شده را جبران نکردهاند.
وی پذیرش داوطلبانه سهم کشورها در تولید گازهای گلخانهای را اتفاقی جدید برای مقابله با گرم شدن زمین دانست و گفت: حدود ۱۸۰کشور جهان برنامههای خود را در این زمینه بهصورت مکتوب ارائه کردهاند. به گفته وی، استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر مانند خورشید، باد و بهینهسازی مصرف سوخت اهمیت فوقالعادهای در شرایط کنونی دارد و ایران هم در این زمینه برنامههایی را ارائه کرده است.
در اجلاس پاریس قرار است درباره کاهش انتشار گازهای گلخانهای و همینطور کاهش ۲درجهای گرمای زمین گفتوگو و درباره آن سندی منتشر شود. براساس آمار در ۲دهه گذشته تغییرات آب و هوایی موجب مرگ بیش از ۶۰۰هزار نفر و ضرر اقتصادی حدود یک هزار میلیارد دلاری به کشورهای مختلف شده است. طبق اعلام سازمان ملل، طی این مدت بهطور میانگین سالانه ۳۳۵فاجعه مرتبط با آب و هوا اتفاق افتاده که نسبت به ۱۰سال پیش از آن، دو برابر شده است. تأکید دانشمندان بر ضرورت کاهش انتشار گازهای گلخانهای بهمنظور کاهش خسارات و تلفات ناشی از فجایع اقلیمی، همچنین رسیدن به یک توافق عملی در این مورد طی نشست جهانی پاریس، بهدلیل همین تأثیرات منفی است.
منبع: همشهری آنلاین
نویسنده: سید اسعد حسینی
دکتری اقلیم شناسی از دانشگاه محقق اردبیلی