- وب سایت جامع هوا و اقلیم شناسی ایران - https://climatology.ir -

کلیاتی از روش پاپاداکیس و نحوه محاسبه آن

پاپاداکیس یکی از روش هایی است که از دو عنصر جوی به عنوان ورودی استفاده می کند.(Mavi, 1994).روش طبقه بندی پاپاداکیس به تدریج و همراه با پژوهش های وی در زمینه اقلیم، کشاورزی، آب و خاک و پدیده های اکولوژیکی طی سال های ۱۹۲۹، ۱۹۳۸، ۱۹۵۲، ۱۹۶۰، ۱۹۶۶ و در نهایت ۱۹۷۵ تکامل یافت. در این روش علیرغم استفاده از اصطلاحاتی که نقش هواشناسی کشاورزی را در تعیین محدوده های اقلیمی آشکار می کند بر شاخص هایی تاکید شده که از نقطه نظر اکولوژیکی حائز اهمیت است. ویژگی دیگر این روش آن است که در واحدهای اقلیمی خردتر، انطباق رده های اقلیمی با مسائل کشاورزی به گونه صحیح تری بیان می شود (بورگورس،۱۹۵۵). این روش توسط سازمان خوار و بار و کشاورزی جهانی (فائو) در دهه هشتاد برای تهیه نقشه های اکولوژیک محصولات غرب آفریقا استفاده شده است. پاپاداکیس (۱۹۷۵) با استفاده از متغیرها و شاخص هایی چون متوسط حداکثر ها و حداقل های دما، درجه حرارت شب، اثرات ثمردهی دماهای پایین، شدت و سختی زمستان، گرمی تابستان، تداوم فصل بدون یخبندان، تبخیرو تعرق پتانسیل، کمبود اشباع نیمروز و بیلان آبی روش خود را تکمیل کرد. آقای پاپاداکیس در سال ۱۹۶۵ برای محاسبه PET روزانه فرمول زیر را پیشنهاد دادند (رابطه شماره ۱).

فرمول روزانه پاپاداکیس [1]

فرمول روزانه پاپاداکیس

PET= تبخیر و تعرق بالقوه بر حسب میلیمتر در روز

emax= فشار بخار اشباع مربوط به حداکثر درجه حرارت روزانه (بر حسب میلی بار)

emin= فشار بخار اشباع مربوط به درجه حرارت نقطه شبنم (برحسب میلی بار)

۰/۵۶۲۵ = ثابت پاپاداکیس است.

جی-پاپاداکیس نتیجه گرفت که درجه حرارت نقطه شبنم به طور ناموزون برابر با حداقل درجه حرارت روزانه منهای ۲ درجه می باشد.  در تعیین نواحی اقلیم کشاورزی، عوامل اکولوژیکی نسبت به ویژگی های ساده هواشناسی ارجحیت دارد. جی- پاپاداکیس سهم بسیار بزرگی در این زمینه دارد. پاپاداکیس در سال ۱۹۶۱طبقه بندی اقلیمی خود را بر اساس شدت زمستان، گرمی تابستان، توزیع فصلی و قابلیت دسترسی به رطوبت پیشنهاد داد.

مقیاس شدت زمستان بر مبنای مقاومت محصولات و مقیاس گرمای تابستان با یکسری از محصولات با نیازهای فوق العاده بالا تعیین می شود. طبقه بندی رطوبتی بر مبنای ارتباط بارش/ کمبود اشباع معین گردید. بعد ها او مفهوم اقلیم ماهانه را که به ادعای ایشان ساده تر است را مطرح کرد. که فرمول آن به شرح زیر است:

فرمول محاسبه ماهانه پاپاداکیس [2]

فرمول محاسبه ماهانه پاپاداکیس

طبقه بندی مورد نظر بر اساس شاخص های حرارتی و رطوبتی است که در مقیاس حرارتی او معیارهای زیر را مد نظر داشت:

میانگین حداکثر دمای روزانه (T)

میانگین حداقل دمای روزانه (t)

میانگین پایین ترین دما (T۱)

بدین ترتیب T ، t و T۱ شاخص های دمای روز، دمای شب و خطر یخبندان هستند.

مقیاس رطوبتی بر اساس موازنه آب است که به صورت زیر محاسبه می شود.

مقیاس رطوبتی بر اساس موازنه آب [3]

مقیاس رطوبتی

P= بارش، W= آب ذخیره در خاک، E= تبخیر و تعرق بالقوه ماهانه

پاپاداکیس از نظر هواشناسی انواع شاخص حرارتی و رطوبتی را تشریح کرده است.

برای مطالعه بیشتر به منابع زیر رجوع گردد.

اچ. اس. ماوی اصول و مبانی هواشناسی کشاورزی، ترجمه غلامعلی مظقری،چاپ اول، انتشارات نیک پندار ۱۳۸۲٫

محمدی، حسین،(۱۳۸۸) آب و هواشناسی کشاورزی اصول و کاربردهای مطالعات آ ب و هوا در کشاورزی،چاپ اول ، انتشارات دانشگاه تهران.

عزیزی، قاسم، شائمی، الف، ارزیابی تنوع و استعداد های کشاورزی ایران به روش پاپاداکیس، پژوهش های جغرافیایی- شماره ۴۹، پائیز ۱۳۸۳، ص ۹۲-۷۱

 Papadakis,juan(1966), climate of the world and their agricultural potentialities,Buenosaires .pp.1-48.