سیستم مختصات جغرافیایی ، مبنای اندازه گیری موقعیت عوارض جغرافیایی در سطح کره زمین است.در این سیستم، موقعیت جغرافیایی یک نقطه با طول (Longitude) و عرض (Latitude) جغرافیایی مشخص می شود.با مبنا قرار دادن خط استوا و نصف النهار گرینویچ، و اندازه گیری فاصله زاویه ای نقطه مورد نظر تا هر کدام از این مبنا ها، مختصات طول و عرض جغرافیایی مکان مورد نظر محاسبه می شود.فاصله زاویه ای هر نقطه از نصف النهار مبدا ( گرینویچ ) را طول جغرافیایی آن و فاصله زاویه ای آن از دایره استوا را عرض جغرافیایی آن می گویند.
خط استوا ، کره زمین را به دو بخش شمالی و جنوبی با مقدار عددی صفر درجه در استوا تقسیم می کند.عرض جغرافیایی را از این مبدا می توان تا ۹۰ درجه عرض شمالی و ۹۰ درجه عرض جنوبی اندازه گیری کرد.محور طولی که از دو سر قطبین می گذرد و زمین را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم می کند طبق توافق بین المللی نصف النهاری است که از گرینویچ ، واقع در کشور انگلستان می گذرد و در آنجا دارای مقدار عددی صفر درجه است. این نصف النهار قراردادی ، یک مبنا ، برای اندازه گیری طول جغرافیایی از ۰ تا ۱۸۰ درجه جهت شرقی و ۰ تا ۱۸۰- جهت غربی آن می باشد. سایر نصف النهار ها به موازات این خط مبنا ایجاد می شوند.
به طور مثال وقتی که می گوییم موقعیت یک نقطه ۲۵درجه شمالی و ۴۰ درجه شرقی قرار دارد به این معناست که ۲۵درجه بالای خط استوا و ۴۰ درجه شرق نصف النهار مبدا قرار دارد.
مقدار طول و عرض جغرافیایی به صورت درجه ، دقیقه و ثانیه ( DMS ) درجات اعشاری ( DD ) محاسبه و بیان می شود.۱ درجه معادل ۶۰ دقیقه و ۱ دقیقه برابر ۶۰ ثانیه است. (۳۳̊ ۴۶’۳۵”)
امید است که از آموزش فوق راضی باشید.
با تشکر
ابراهیم مسگری