[1]
بحث تغییر اقلیم و گرمایش جهانی یکی از مباحث اصلی دهه های اخیر مجامع علمی و حتی سیاسی جهان بوده است. ماهیت تغییر اقلیم، چگونگی تعریف و همین طور ابعاد زمانی و مکانی آن بحث های زیادی را در پی داشته است. گروهی سخت معتقد به وجود تغییر اقلیم سیاره به خصوص در سده های اخیر هستند و گروهی دیگر این تغییرات جزء ماهیت اقلیم می دانند. با ورود سیاسمتمداران و بنگاه های تجاری به این بحث وضع از این هم پیچیده تر شده و این بحث وارد فضا غیر علمی گردیده است.
برای بررسی و ارتباط بین افزایش Co2 جو و گرمایش جهانی تحقیقات متعددی با روش های متفاوتی صورت گرفته است. بیشترین رویکرد تحلیل داده های دمایی به همراه میزان افزایش Co2 جو و استخراج روند در آنها است. با توجه به روند مثبت دمایی در سطح جهان و همچنین افزایش سریع Co2 جو این گمان که بین افزایش این دو با توجه به مکانیزم های موجود در بیلان تابش، ارتباط وجود دارد را تقویت می کند.
گازهای فعال در بخش مادون قرمز طیف الکترو مغناطیس مانند بخار آب و دی اکسید کربن به طور طبیعی در جو زمین وجود دارند و مسئول جذب تابش مادون قرمز حرارتی (تابش موج بلند) تابیده شده از سطح زمین و جو آن می باشند (هندرسن سلرز و رابینسون ۱۹۸۶، پیکسوتو و اورت ۱۹۹۲)
Co2 در جو به عنوان یک گاز گلخانه ای عمل می کند. گازهای گلخانه ای (بخار اب، متان، دی اکسید کربن و …) با جذب و برگشت دادن تابش موج بلند زمینی باعث افزایش دمای جو – زمین می گردند. Co2 یکی از ترکیبات جو است که میزان بسیار ناچیزی از حجم جو استاندارد را اشغال می کند (۰۴/%) اما همین مقدار اندک با تغییرات خود اثرا مهمی بر سیستم جو-زمین می گذارد.
تحقیقات بسیار گسترده ای در ارتباط با روند افزایش متوسط دمای جهانی و منطقه ای انجام پذیرفته است (گیل و واتارد ۱۹۹۱، اشلسینگر و رامند کوتی ۱۹۹۴، نورث و کیم ۱۹۹۵، نورث و همکاران ۱۹۹۵) ، همچنین تغییرات صورت گرفته در الگوهای جهانی متوسط دما (سانتر و همکاران ۱۹۹۵، هگرل و همکاران ۱۹۹۶، هگرل و همکاران ۱۹۹۷، جونز و هگرل ۱۹۹۸) مورد مطالعه قرار گرفته است.
طبق برآوردهای صورت گرفته متوسط دمای جهانی در ۱۵۰ سال اخیر ۰/۳ تا ۰/۶ درجه سانتیگراد به علت روند رو به رشد شهرنشینی در طی این مدت همراه با انتشار گاز گلخانه ای Co2 ناشی از آن افزایش داشته است (نیکل و همکاران ۱۹۹۶، جونز و همکاران ۱۹۹۷، هانس و لبدوف ۱۹۸۷).
منابع:
- عزیزی، قاسم؛ کریمی احمد آباد، مصطفی؛ سبک خیز ، زهرا، روند دمایی چند دهه اخیر ایران و افزایش C02 جو، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی،دوره ۴، جلد ۴، شماره ۵ پائیز و زمستان ۱۳۸۳-بهار و تابستان ۱۳۸۴، تابستان ۱۳۸۴، صفحه ۲۷-۴۵
- Peixoto, J. P., and A. H. Oort, Physics of Climate, ۵۲۰ pp.,American Institute of Physics, New York, 1992.
- Henderson-Sellers, A., and P. J. Robinson, Contemporary Climatology, ۴۳۹ pp., John Wiley Sons, Inc., New York, 1986.
- Ghil, M., and R. Vautard, Interdecadal oscillations and the warming trend in global temperature time series, Science, 199,1065-1068, 1991.
- North, G. R., and K.-Y. Kim, Detection of forced climate signals. Part II: Simulation results, Journal of Climate, ۶, ۴۰۹-۴۱۷, ۱۹۹۵.
- North, G. R., K.-Y. Kim, S. P. Shen, and J. W. Hardin, Detection of forced climate signals. Part I: filter theory, Journal of Climate, ۶, ۴۰۱-۴۰۸, ۱۹۹۵.
- Santer, B. D., K. E. Taylor, T. M. L. Wigley, J. E. Penner, P. D. Jones, and U. Cubasch, Towards the detection and attribution of an anthropogenic effect on climate, Climate Dynamics, ۱۲, ۷۹-۱۰۰,۱۹۹۵.
- Schlesinger, M. E., and N. Ramankutty, An oscillation in the global climate system of period 65-70 years, Nature, ۳۶۰, ۳۳۰-۳۳۳,۱۹۹۴.
- Hegerl, G. C., H. v. Storch, K. Hasselmann, B. D. Santer, U. Cubasch, and P. D. Jones, Detecting greenhouse-gas-induced climate change with an optimal fingerprint Method, Journal of Climate, ۹, ۲۲۸۱-۲۳۰۶, ۱۹۹۶.
- Hegerl, G. C., K. Hasselmann, U. Cubasch, J. F. B. Mitchell, E. Roeckner, R. Voss, and J. Waskewitz, On multi-fingerprint detection and attribution of greenhouse gas and aerosol forced climatic change, Climate Dynamics, ۱۳, ۶۱۳-۶۳۴, ۱۹۹۷.
- Jones, P. D., and G. C. Hegerl, Comparisons of two methods of removing anthropogenically related variability from the nearsurface observational temperature field, J.Geophys.Res.,۱۰۳(D۱۲), ۱۳>777-13>786, 1998.
- Jones, P. D., T. J. Osborn, and K. R. Briffa, Estimating sampling errors in large-scale temperature averages, Journal of Climate, 10 (10), 2548-2568, 1997.
- Hansen, J., and S. Lebedeff, Global trends of measured surface air temperature, J. Geophys. Res., 92, 13>345-13>372, 1987.