یکی از وظایف مهم هواشناسی کاربرد آن در کشاورزی است. از اهداف هواشناسی کشاورزی تهیه پارامترهای اقلیمی میباشد که با استفاده از آن پیش بینی کوتاه مدت و دراز مدت خاص کشاورزی صورت میپذیرد. دامنه بررسیهای هواشناسی کشاورزی از عمقی از خاک که ریشه گیاه در آن قرار دارد تا آن قسمت از جو که پوشش گیاهی در آن غوطهور است و حتی قسمتهای بالاتر که گَردههای گیاهی در آن به وسیله جریانات باد منتقل میگردند قابل بسط میباشد.
یکی از وظایف مهم هواشناسی کاربرد آن در کشاورزی است. از اهداف هواشناسی کشاورزی تهیه پارامترهای اقلیمی میباشد که با استفاده از آن پیش بینی کوتاه مدت و دراز مدت خاص کشاورزی صورت میپذیرد. دامنه بررسیهای هواشناسی کشاورزی از عمقی از خاک که ریشه گیاه در آن قرار دارد تا آن قسمت از جو که پوشش گیاهی در آن غوطهور است و حتی قسمتهای بالاتر که گَردههای گیاهی در آن به وسیله جریانات باد منتقل میگردند قابل بسط میباشد. نظر به اینکه تولید مواد غذایی یکی از مسایل مهم دنیای کنونی به شمار رفته و از آنجایی که تولید محصول و قابلیت کشاورزی در هر منطقه به مشخصات اقلیمی آن بستگی دارد، شناخت عوامل جوی مؤثر بر کشاورزی از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد. با درک این اهمیت، سازمان هواشناسی جهانی وابسته به سازمان ملل یکی از هشت کمیسیون فنی خود را به هواشناسی کشاورزی تحت عنوان (CAGM) اختصاص داده است.
هواشناسی کشاورزی یا اقلیم شناسی کشاورزی شاخهای از علم هواشناسی است که به مطالعه جنبههایی از هواشناسی که در ارتباط با امور کشاورزی است، میپردازد. تولید مواد غذایی و دامی، انبارداری محصولات و چگونگی نگهداری آنها، آبیاری، زهکشی، اصلاح رژیم حرارتی خاک، کنترل فرسایش خاک در اثر باد و باران، ایجاد بادشکن، جلوگیری از سرمازدگی و یخبندان، پیش بینی به هنگام آفات و امراض گیاهی و دامی، بررسی آلودگی هوا و زمین از نقطه نظر فیزیولوژی گیاهی، جوانه زنی، گرده افشانی، بلوغ، فتوسنتز، انتقال مواد در درون گیاه در مراحل مختلف رشد و توسعه گیاه و مقدار محصول به شرایط جوی حساس میباشند. قسمت اعظم فعالیت و تحقیقات در هواشناسی کشاورزی به جستجوی روابط آب و هوا و مقدار محصول اختصاص داده شده تا بتوان با شناخت اثرات آب و هوا بر فیزیولوژی گیاهی به تولید غذای کافی برای بشر دست یافت. این اثرات حتی در موارد قبل، در طی و بعد از برداشت محصول نیز تأثیر فراوانی دارند.
از جنبه فیزیولوژی حیوانی، به استثنای بعضی از نقاط دنیا که مصرف گوشت برخی از حیوانات منع شده است، قسمت اعظم حیوانات اهلی برای تهیه گوشت و نیز فرآوردههای مهم دیگر از قبیل شیر، پشم و چرم پرورش مییابند. تأثیر شرایط جوی به هنگام تلقیح، آبستنی و در هنگام تولید مثل حیوانات چه به صورت مستقیم به شکل شوکهای محیطی و چه به صورت غیر مستقیم از طریق کمّیت و کیفیت غذای مورد تغذیه بسیار حائز اهمیت میباشد. در مدت حیات حیوان نیز، اثرات جوی در ازدیاد وزن و تولید شیر دخالت دارد. تولید مرغ و تخم مرغ نیز از شرایط جوی محیط اطراف خود متاثر میگردد. کنترل شرایط جوی در سطح وسیع و محیط طبیعی (outdoor) خارج از اختیار بشر میباشد، ولی کنترل آنها در محیط بسته (indoor) میسر است. در محیطهای کنترل شده میتوان اثر تغییرات بسیاری از عوامل جوی مثل نور، گاز کربنیک، رطوبت، درجه حرارت و . . . را روی گیاه و حیوان مورد مطالعه قرار داد. چنین مطالعاتی را میتوان در مورد انبار کردن و ذخیره نمودن میوه و یا علوفه تر نیز انجام داد. تلفات محصول در طی ذخیره نمودن آنها چه به طور مستقیم و چه به طور غیر مستقیم از طریق پیدایش آفات و امراض قارچی ممکن است قابل ملاحظه باشد، که در هر دو حالت شرایط درونی اقلیمی نقش مهمی در ذخیره سازی ایفا مینماید. به هنگام حمل محصول به بازار نیز شرایط جوی روی کیفیت و کمّیت محصول تأثیر گذار میباشد. با تفسیر صحیح شرایط جوی میتوان از تلفات ناشی از یخبندان و گرمازدگی جلوگیری کرده و جوانه زدن محصول را در انبار به تأخیر انداخت. محاسبات نیاز آبی و تنظیم برنامهریزی آبیاری بر اساس شرایط جوی صورت میگیرد که در سالهای اخیر از پیشرفت شایان توجهی برخوردار بوده است.
تجمع بیش از حد آب در خاک که برای رشد محصول مضر بوده و یا سبب در دسترس قرار نگرفتن چراگاه برای تغذیه حیوانات میگردد، مسئله زهکشی را ایجاب میکند. هر چند طرّاحی سیستم زهکشی کار متخصص آبیاری است، ولی تعیین اینکه آیا زهکشی لازم است یا خیر، احتیاج به تفسیر صحیح بیلان آب دارد که در آن برآورد صحیح بارندگی و تبخیر ضروری میباشد. این بررسی از وظایف شاخه هواشناسی کشاورزی میباشد. مقدار و زمان توزیع کود شیمیایی، آلی و استفاده از انواع مختلف پوشش برای خاک (مالچ) تابعی از شرایط آب و هوایی میباشد. استفاده از مالچ در کوتاه مدت تغییرات مستقیمی روی درجه حرارت، رطوبت خاک و محیط بر جای گذاشته و به دنبال آن روی باکتریها و آفات خاک، نفوذ آب به خاک و تبادل گاز، دگرگونیهایی در خاک ایجاد میکند که همگی سبب تغییر رژیم حرارتی خاک میگردد. در مناطقی که باد فراوان است برای کاهش اثرات طولانی مدت آن روی گیاه از بادشکن استفاده میشود. با این عمل قدرت باد کاهش یافته و در نتیجه خطر از جا کندن محصولات از بین رفته و تبخیروتعرق نیز به مقدار زیادی کاهش مییابد. حفاظت از گیاه در اقلیمهای بادخیز که عملی بسیار مفید است از وظایف شاخه هواشناسی کشاورزی میباشد. سرمازدگی و یخبندان یکی دیگر از اثرات زیانبار آب و هوایی محسوب میشود که کشاورزیهای موفق را در بسیاری از نقاط دنیا تهدید میکند. بدون شک یکی از راههای مبارزه با سرمازدگی اجتناب از مناطق سرماخیز خواهد بود. به عبارت دیگر، باید مناطقی برای کشت انتخاب شوند که احتمال وقوع سرمازدگی در آنها حداقل باشد و یا برنامه کشت طوری تنظیم گردد که خطر وقوع یخبندان به حداقل برسد. حفاظت نباتات از یخبندان و سرمازدگی از مسائل مهم در هواشناسی کشاورزی محسوب میگردد . خطر عمومی دیگری که کشاورزی را تهدید میکند گسترش آفات و امراض گیاهی، هم از نظر زمانی وهم از نظر مکانی، میباشد. خسارت ناشی از آفات و امراض سبب کاهش قابل ملاحظه محصولات کشاورزی میگردد.