غار شگفت‌انگیز کردستان
غار کرفتو غار آهکی است که در شمال غرب شهرستان دیواندره در استان کردستان قرار دارد. گفته می‌شود شکل و بخش‌هایی از این غار در دوران سوم زمین‌شناسی دست‌کَند است. همچنین کتیبه‌هایی از دوران پیش از تاریخ در این غار وجود دارد.
با توجه به پژوهش‌های به عمل آمده، در دوران میان‌زیستی کرفتو در زیر آب بوده‌است و در اواخر این دوره ارتفاعات آن از آب خارج شده‌است.
به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی، این غار در دوره های مختلف تغییر حالت داده و به صورت معماری صخره ای در چهار طبقه دیده می شود. به دلیل وجود کتیبه های یونانی بر سر در یکی از اتاق های طبقه سوم معماری هسته ای از آن به عنوان معبد «هراکل» نام برده می شود.
این غار در سال ۱۳۷۹ گمانه‌زنی شد و با بررسی‌های باستان‌شناختی در محوطهٔ بیرون و داخل غار آثاری از دوران‌های مختلف به دست آمد. کشف تراشه‌های سنگی در طبقهٔ چهارم و محوطهٔ بیرون غار می‌تواند نشانه‌ای از استفادهٔ انسان در دوران پیش از تاریخ از این غار باشد. همچنین نمونهٔ سفال‌ها و اشیای به دست آمده، ادامهٔ سکونت انسان را در طول دوران تاریخی اشکانی و ساسانی و دوران اسلامی یعنی سده‌های ششم تا هشتم هجری را مسجل می‌سازد.
غار گرفتو در ۲۰ بهمن ۱۳۱۸ با شمارهٔ ثبت ۳۳۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
سید اسعد حسینی
علیرضا کربلائی
نادیا بابائی
عباسعلی داداشی رودباری
نویسنده: سید اسعد حسینی
دکتری اقلیم شناسی از دانشگاه محقق اردبیلی