امروز:جمعه, ۱۰ فروردین , ۱۴۰۳
زمان انتشار : سه شنبه, مهر 15ام, 1393 | پرینت مطلب |مهران فاطمی| بازديد: 865 بار

اولین هوای سرد پاییزی طی نیمه دوم هفته/ احتمال اولین بارش سامانه غربی از آخر هفته

با توجه به نقشه های فشار سطح دریا (SLP)، طی روزهای آینده در نیمه دوم هفته جاری شاهد نفوذ توده هوای پرفشار و نسبتا سردی به نواحی شمالی کشور خواهیم بود که سبب ارمغان هوای سرد در نیمه شمالی کشور خواهد شد. از اینرو به نظر می رسد در نیمه دوم هفته در غالب مناطق نیمه شمالی و مرکزی کشور دمای هوا نسبت به نرمال این موقع سال زیر هنجار برود، بنابر این اولین حضور سرمای پاییزی در طی نیمه دوم هفته محتمل می باشد.

همانطور که در نقشه های سطح دریا در ذیل مشاهده می شود، در روز یکشنبه ۱۳ مهر (امروز) مرکز توده هوای پرفشاری در عرض حدود ۶۵ درجه شمالی با مرکزیت ۱۰۳۹ هکتوپاسکال واقع شده این درحالی ست که طی روز چهارشنبه ۱۶ مهر ۹۳، مرکز سلول مذکور با فشار ۱۰۳۶ هکتوپاسکال در عرض ۵۰ درجه شمالی به نواحی جنوبی تر کشیده شده است. ضمن آنکه زبانه های جنوبی آن سرتاسر نیمه شمالی کشور را در بر خواهد گرفت. این وضعیت با ریزش هوای شمالی به روی نیمه شمالی کشور همراه می باشد.

 

شکل ۱. وضعیت فشار سطح دریا (SLP) راست: یکشنبه ۱۳ مهر ۹۳، ۱۵:۳۰ و چپ: چهارشنبه ۱۶ مهر ۹۳، ۹:۳۰

 

مقایسه وضعیت ناهنجاری دمای بعداز ظهر (۱۲ زولو) روزهای یاد شده، نشان دهنده وضعیت نابهنجاری منفی دمای بیشینه در روز چهارشنبه ۱۶ مهر ۹۳ می باشد. در روز یکشنبه ۱۳ مهر ساعت ۱۵:۳۰ که دمای بیشینه اتفاق می افتد، غیر از برخی نواحی مرتفع در امتداد رشته کوه زاگرس و البرز که دارای ناهنجاری دمای بیشینه سردتر از نرمال می باشند، در سایر مناطق کشور دمای هوا بالای نرمال دیده می شود. در روز چهارشنبه که هوای سرد شمالی به نیمه شمالی کشور نفوذ خواهد داشت، در غالب مناطق نیمه شمالی و مرکزی کشور دمای هوای بیشینه روز، نسبت به نرمال کاهش چشمگیری دارد. انحراف از نرمال بلند مدت (ناهنجاری) دمای هوا در نوار ارتفاعات رشته کوه البرز به کمتر از ۸ – درجه سلسیوس می رسد.

در شمال شرق کشور به دلیل همراهی شرایط سطح زمین با گذر ناوه سرد تراز میانی از آسیای میانه، عمق و ماندگاری هوای سرد ناهنجار بیش از سایر نواحی کشور می باشد.

 

شکل ۲. وضعیت ناهنجاری دمای بیشینه ( سلسیوس) راست: یکشنبه ۱۳ مهر ۹۳ ۱۵:۳۰ و چپ: چهارشنبه ۱۶ مهر ۹۳ ۱۵:۳۰

 

در بررسی نقشه های باد سطح ۸۵۰ هکتوپاسکال روز سه شنبه ۱۵ مهر ۹۳ مشاهده می شود که با گسترش و حرکت سلول پرفشار به عرض های پایین تر در جانب شرقی توده هوای پرفشار، به دلیل گردش واچرخندی سطوح پایینی جو، یادهای خشک و سرد شمالی بر روی پهنه غرب روسیه تا دریای خزر جریان یافته که حاوی هوای سرد شمالی می باشد. این هوای سرد و خشک شمالی با گذر از پهنه آبی خزر که دارای سطح آب دریا گرمتر از نرمال می باشد، ضمن کسب گرما و رطوبت ناپایدار شده و با رسید به ساحل خزر اشباع از رطوبت می گردد، صعود مکانیکی هوای مملو از رطوبت بر روی دیواره شمالی البرز می تواند منتهی به بارش های قابل توجه در نوار ساحلی خزر طی روزهای آینده شود.

کشیدگی خطوط هم فشار بر روی دریای خزر بویژه در کرانه های جنوب غربی کاملا مشهود می باشد همچنین فشردگی و تراکم خطوط هم فشار بر روی رشته کوه البرز نیز حاکی از گرادیان شدید فشاری در این ناحیه می باشد.

مرز توده هوای سرد و خشک شمالی در حوالی مدار ۴۰ درجه شمالی از عرض های جنوبی اروپا و آسیا دیده می شود.

 

شکل ۳. وضعیت ناهنجاری نرمال شده  مجموع آب های قابل بارش ، فشار سطح دریا و باد تراز ۸۵۰ هکتوپاسکال سه شنبه ۱۵ مهر ۹۳ ۱۵:۳۰

 

تغییر شرایط جوی از آخر هفته جاری

نقشه های هواشناسی برای روزهای پایانی هفته استقرار و شکل گیری تدریجی یک ناوه را در حوالی دریای سیاه، ترکیه، منتهی الیه شرق مدیترانه و شمال دریای سرخ نشان می دهند. با شکل گیری این کم ارتفاع در عرض های میانی جو، تحولاتی نیز در شرایط سطح زمین اتفاق می افتد: بتدرج از میزان فشار هوا بر روی نواحی شرقی مدیترانه و شمال دریای سرخ کاسته می شود. در نهایت یک ناحیه کمفشار بر روی غرب خاورمیانه، شرق مدیترانه و شمال دریای سرخ تشکیل می شود. توده هوای پرفشار سرد به شرق عقب رانده می شود و به دلیل تضاد فشاری بوجود آمده میزان تراکم خطوط بر روی امتداد زاگرس افزایش می یابد.

این وضعیت نشان دهنده شکل گیری شرایط صعود دینامیکی هوای مرطوب از اواخر هفته جاری در نواحی شرقی مدیترانه و شمال سرخ و بعضا غرب خاورمیانه می باشد.

 

شکل ۴. وضعیت ناهنجاری ارتفاع ژئوپتانسیل تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال (راست) و ناهنجاری فشار سطح دریا (SLP) جمعه ۱۸ مهر ۹۳ ۲۱:۳۰

 

در نقشه باد سطح تراز ۸۵۰ هکتوپاسکال روز شنبه ۱۹ مهر ماه مشاهده می شود که با حاکمیت گردش سیکلونی بر روی منتهی الیه شرقی مدیترانه ناشی از یک ناوه، بادهای شمال غربی،‌غربی و جنوب غربی بترتیب در جانب شمالی مصر، شمال دریای سرخ و شمال شبه جزیره عربستان جریان خواهد داشت. در آنسو، به دلیل حاکم شدن گردش واچرخندی ناشی از استقرار سلول پر ارتفاع بر روی جنوب پاکستان و دریای عرب بادهای مرطوب شرقی، از شمال اقیانوس هند به سمت شبه جزیره عربستان جریان یافته و ضمن همگرا شدن با بادهای گردش سیکلونی سبب تقویت جریانات مرطوب جنوب غربی بر روی دریای سرخ می شود، این بادهای مرطوب در راستای جنوب غربی _ شمال شرقی حاوی رطوبت پهنه های آبی شرق میدترانه، سرخ، شمال اقیانوس هند و پس از آن خلیج فارس راهی نواحی غربی کشور می شوند. این تجمع هوای مرطوب بر روی دیواره غربی رشته کوه زاگرس شرایط مساعد سطح زمین و تراز بالایی جو جهت صعود (طبق گفته های بالا) می تواند از اواخر هفته سبب اولین بارش های ناشی ار سامانه غربی بر روی بخش های غربی کشور شود.

 

شکل ۵. وضعیت ناهنجاری نرمال شده  مجموع آب های قابل بارش ، فشار سطح دریا و باد تراز ۸۵۰ هکتوپاسکال شنبه ۱۹ مهر ۹۳ ۰۹:۳۰

 

با توجه به مطالب گفته شده، بر اساس مدل های مجموع بارش طی روز های آینده شاهد ریزش های قابل توجهی در کرانه های ساحلی خزر، نقاطی از شمال غرب و ارتفاعات البرز خواهیم بود. بارش ها در سواحل خزر از اواخر وقت امروز و طی فردا دوشنبه ۱۴ مهر ۹۳ آغاز شده، مواج شدن دریا خزر، افت دما و بارش در نوار شمالی کشور را تا روز چهارشنبه ۱۶ مهر به ارمغان خواهد داشت. همانطور که ملاحظه می گردد، بیشترین میزان بارش ۲۴ ساعت در بازه زمانی دوشنبه ۱۴ مهر ۹۳، ۱۵:۳۰ الی سه شنبه ۱۵ مهر ۹۳، ۱۵:۳۰ به میزان ۹۰ الی ۱۰۰ میلی متر در غرب استان گیلان واقع می باشد که امکان رخداد آبگرفتی ها و سیلابی شدن برخی مسیل ها در این استان وجود خواهد داشت.

 

 

شکل ۶. مجموع بارش ۲۴ ساعتدر بازه دوشنبه ۱۴ مهر ۹۳ ۱۵:۳۰ الی سه شنبه ۱۵ مهر ۹۳ ۱۵:۳۰

 

 

چشم اندازهای مدل بارشی GFS بر اساس تشریح شرایط جوی که پیشتر به اطلاع رسید، همگرایی هوای مرطوب شرقی _جنوب شرقی از سمت اقیانوس هند و غربی _ شمال غربی از جانب شرق مدیترانه و شمال شرق آفریقا را نشان می دهد، به این ترتیب خط همگرایی هوای مرطوب به صورت مسیر بارشی بر روی شمال شبه جزیره و عراق برای بازه زمانی ۲۴ ساعت، روز شنبه ۱۹ مهر ۹۳ تشکیل می شود. این مسیر هوای مرطوب در برخورد با دامنه های غربی زاگرس می تواند موجب رخداد اولین بارش فصل آبی جاری در بخش های غربی کشور از اواخر هفته جاری و طی روزهای آغازین هفته آینده شود.

 

 

شکل ۷. مجموع بارش ۲۴ ساعتدر بازه شنبه ۱۹ مهر ۹۳ ۰۳:۳۰ الی یکشنبه ۲۰ مهر۹۳

irmancy.ir









avatar

نویسنده: مهران فاطمی

مهران فاطمی دانشجوی دکترای آب و هواشناسی گرایش مخاطرات آب و هوایی دانشگاه یزد