امروز:جمعه, ۱۰ فروردین , ۱۴۰۳
زمان انتشار : یکشنبه, مهر 13ام, 1393 | پرینت مطلب |ابراهیم مسگری| بازديد: 533 بار

انواع روشهای تحقیق

بر اساس ماهیت و روش، تحقیقات علمی را می توان در پنج گروه تاریخی، توصیفی، همبستگی، تجربی و علی طبقه بندی کرد (حافظ نیا، ۱۳۸۱، ص۵۳)، که محقق بر اساس چهار چوب پژوهش خود یک روش یا ترکیبی از روش های تحقیق را برای انجام دادن تحقیق مورد نظر به کار می گیرد.

تحقیقات تاریخی عمدتاً بر پایه شواهد و اسناد به جای مانده از گذشته صورت می گیرد. هنگامی که در مطالعات اقلیم شناسی بررسی سری زمانی داده ها و متغیرهای اقیمی صورت می گیرد، از روش تاریخی استفاده می شود و نتیجه آن ارائه تحلیلی اقلیمی یا عناصر بارش و دما در عرصه مورد مطالعه خواهد بود.

در روش توصیفی چگونگی موضوع، مورد نظر است و در واقع وضع موجود بررسی می شود و ویژگیهای آن مطالعه و در صورت نیاز ارتباط بین متغیرها نیز توصیف و تبیین می گردد. مطالعه وضع اقلیمی یک منطقه ممکن است در گروه تحقیقات توصیفی قرار گیرد. نکته مهمی که در این نوع شیوه تحقیق وجود دارد این است که محقق هیچ گونه دخل و تصرفی در داده ها ندارد و صرفاً داده های موجود را تبیین می کند.

برای تبیین ارتباط و کشف رابطه بین دو یا چند گروه از داده ها و اطلاعات از روش تحقیق همبستگی استفاده می شود. همبستگی گاه مثبت و گاه منفی است و برای تبیین ارتباط از ضریب همبستگی استفاده می شود. برای مثال هنگامی که رابطه بارش یا دما به ازای ارتفاع مورد بررسی قرار می گیرد از این شیوه تحقیق استفاده می شود.

در تحقیقات علی، کشف علت ها یا عوامل بروز یک رویداد یا حادثه یا پدیده مورد نظر است. برای مثال هنگامی که طوفان بسیار شدید یا بارش سنگینی در یک منطقه اتفاق می افتد، محقق برای یافتن علت این امر، به مطالعه عوامل شکل دهنده آن می پردازد که در این حالت گفته می شود از روش علی استفاده کرده است.

در تحقیقات تجربی، محقق بر اساس فرضیه های خود آزمایشهایی را انجام می دهد تا صحت و سقم فرضیه ارائه شده را آزمون کند. برای مثال اگر در مطالعه اقلیمی، هدف بررسی میزان سازگاری بافتهای مختلف شهری با اصول معماری همساز با شرایط اقلیمی باشد، لازم است محقق تک تک بافت های شهری یا نمونه ای از آنها را مشاهده کند و اندازه گیریهای مورد نظر را در ابعاد باز شوها، مصالح استفاده شده در بنا و سایر موارد انجام دهد تا در نهایت مشخص نماید که آیا بافتهای مذکور سازگاری لازم را با شرایط اقلیمی دارند یا خیر. این نوع روش تحقیق در علوم تجربی کاربرد زیادی دارد و در علوم انسانی نیز می تواند ملاک عمل قرار گیرد.

منابع:

  1. حافظ نیا، محمد رضا (۱۳۷۱)، روش تحقیق در علوم انسانی، انتشارات سمت، چاپ اول.
  2. فرج زاده، منوچهر (۱۳۸۸)، تکنیک های اقلیم شناسی، انتشارات سمت، چاپ دوم.

برچسب‌ها:







avatar

نویسنده: ابراهیم مسگری

دانشجوی دکتری مخاطرات آب و هوایی دانشگاه سیستان و بلوچستان