مناسبترین روز برای تعیین روز جغرافیا
همیشه معتقد بوده ام که دانش جغرافیا و جغرافیدانان ، در شکل گیری تمامی تمدنهای بزرگ گذشته از پایه گذاری آن تمدن گرفته تا برنامه ریزی و توسعه جوامع بشری بر مبنای آن فرهنگ و تمدن ،نقش اساسی و ویژه ای را ایفا نموده اند ودانشمندان جغرافیدان در گذشته از جایگاه و شان اجتماعی خاصی برخوردار بوده اند که شاید مرور مختصری بر کتب مختلف تاریخ و تمدن و یا کتاب فلسفه جغرافیای مرحوم زنده یاد، پروفسور شکویی شاهدی بر این مدعا باشد.
طبیعتا بعد از چندین سال متوالی ، جایگاه این رشته و فارغ التحصیلان آن در سطح کشور ارتقاء یافته و قدمهای مثبت بسیار ارزنده ای برداشته خواهد شد.
بدیهی است که همکاری، همیاری ، همراهی و همدلی تمامی دانشکده های جغرافیای سطح کشور ، انجمن های علمی و مراکز صنفی مرتبط و … در این زمینه امری ضروری و غیر قابل اجتناب می باشد.
واما اینکه چه روزی مناسب است که بنام روز جغرافیا نامگذاری گردد پیشنهاد حقیر روز دحوالارض(۲۵ ذی القعده) می باشد چرا که روز ۲۵ ذیالقعده در تقویم آفرینش هستی از مهمترین رویدادهایی است که به وقوع پیوسته است، چرا که در این روز سر آغازی برای حیات بشر و آغازی برای تولد زمین است که با گسترده شدن نخستین قطعه خاکی زمین از زیر قبلهگاه عالم، پیام توحید در سرتاسر جهان مخابره شدوخداوند کعبه را نخستین بیت و نقطه جغرافیا برای اجرای سیاست جغرافیایی خود تعیین نمود «إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ».
هرچند که مبنای این روز بر حسب تاریخ قمری می باشد منتها چون بزرگترین مولفه علم جغرافیا که همانا مطالعه زمین بعنوان یک مکان جغرافیایی است در این روز گسترده شده است روز بسیار مناسبی برای روز جغرافیا خواهد بود مضاف بر اینکه به دلیل تقدس خاص این روز از سوی جامعه نیز استقبال خوبی خواهد شد.
البته نگارنده، اصراری بر نامگذاری این روز بنام روز جغرافیا ندارد منتها معتقداست که حتما بایستی یک روز تحت این عنوان در تقویم کشور داشته باشیم چرا که تقویم خود نیز یک منشاء جغرافیایی دارد و اگر چنین روزی لحاظ شده است که نگارنده از آن بی خبر است بایستی پررنگ گردد و از ظرفیتهای خاص آن حداکثراستفاده به عمل آید.
عرایضم را با تعریف جغرافیا به قلم مرحوم زنده یاد، پروفسور گنجی که در پاسخ به سوال دکتر شکویی ارائه فرموده اند مزین ، معطر و مختومه می نمایم:
دوست محترم آقای شکوئی:
از من خواسته اید جغرافیا را تعریف کنم و مرا با مشکلی که هر جغرافی دان با آن روبروست مواجه فرموده اید. بطوری که می دانید مکتبهای مختلف تعاریف متفاوتی از این علم پیشنهاد کرده اند.به نظر من با توجه به جمیع آن تعاریف، می توان جغرافیا را بدین صورت تعریف کرد:
جغرافیا آن قسمت از دانش بشری است که از مشخصات مناطق و نواحی مختلف زمین و پراکندگی پدیده های گوناگون سطح زمین اعم از طبیعی و انسانی و بالاخره از روابط انسان و محیط که خود باعث بوجود آمدن پدیده های انسانی است و نیز از روابط متقابل پدیده های فوق بحث می کند.
چون همیشه جغرافی دانی نتوانسته است تعریف جامع و کاملی که مورد قبول همه باشد عرضه کند نواقص احتمالی در تعریف جغرافیا به صورتی که در قسمت فوق عنوان شد چیز تازه ای نخواهد بود.
مایلم دوستان گرامی اعم از اساتید بزرگوار، دانشجویان و مخاطبین محترم برنامه نظراتشان را در این زمینه اعلام فرمایند که قطعا ارائه این دیدگاهها خدمت بزرگی به دانش وزین جغرافیا خواهد بود.
با سلام و احترام
ضمن تشکر از مبحث مطرح شده و توجه تون به این امر بنظر بنده نیز جای چنین روزی در تقویم خالی می باشد و جا دارد حداقل روزی با این نام در مجامع علمی و دانشگاهی و همچنین تقویم رسمی کشور درج گردد و در چنین روزی از اساتید برجسته در این رشته نیز تقدیر و تشکر گردد. پیشنهاد بنده نیز ۲۱ خرداد مصادف با زادروز دکتر محمد حسن گنجی پدر جغرافیای ایران و علم آب و هواشناسی و یکی از ۱۵ جغرافیدان برجسته جهان و به پاس زحمات و گرامیداشت مقام ایشان است.
با تشکر
با سلام و ادب
روزی که پیشنهاد فرمودید بسیار بجا و مناسب است به نظرم جا دارد روی این موضوع کار گردد و پیشنهاد جامعی از طرف جامعه جغرافیایی کشور به دست اندرکاران ارائه گردد.
شادکام باشید
پیشنهاد بسیار جالبی است. البته به نظر من مهمتر از تعیین تاریخ، ضمانت اجرایی آن است. اگر چنین پیشنهادی عملی شود می توان با برگزاری یک همایش در روز موردنظر آنرا پربارتر نیز کرد. هرچند من با تاریخ قمری موافق نیستم چراکه اگر می خواهیم این رویداد، ملی باشد بهترست تاریخ شمسی ملاک باشد و اگر بین المللی تاریخ میلادی. امیدوارم این طرح عملی شود و خودم نیز به عنوان یکی از دانشجویان و علاقمندان جغرافیا هر کمکی از دستم بربیاید دریغ نمی کنم.
با سلام و عرض تشکر
ممنون از نظرات خوب جنابعالی
نویسنده: مهران فاطمی
مهران فاطمی دانشجوی دکترای آب و هواشناسی گرایش مخاطرات آب و هوایی دانشگاه یزد