امروز:پنج شنبه, ۹ فروردین , ۱۴۰۳
زمان انتشار : شنبه, شهریور 15ام, 1393 | پرینت مطلب |مهران فاطمی| بازديد: 787 بار

اولین سامانه موثر فصل بارشی جدید در کشور چه هنگام …

اولین سامانه موثر فصل بارشی جدید در کشور چه هنگام شکل گرفته و وارد عمل می شود ؟

شهریور از ماه های گذار محسوب می شود. بدان معنا که در این ماه الگوهای حاکم بر جو سیاره زمین در هر دو نیمکره شمالی در حال حرکت در جهت تغییر فصل می باشند. در طی شهریور (سپتامبر)، نیمکره شمالی بتدریج به سمت تضعیف الگوهای فصل تابستان و حرکت به سمت الگوهای پاییز می رود. این تغییر از لحاظ زمانی از یک سال به سال دیگر متفاوت می باشد. بطوری که در برخی سال ها الگوی های پاییزه زودتر از موعد نرمال خود فرا می رسند و در برخی دیگر،این تغییرات دیر هنگام رخ می دهند.

معیارهای مختلفی برای تعیین تغییر الگوهای فصلی وجود دارد از جمله این معیارها تغییرات در موقعیت عواملی همچون روبادها، کمربند سیستم های فشاری، تغییر الگوهای بادهای سیاره ای و …

همانطور که مشخص می باشد، اعظم بارشهای کشور از طریق سیستم بارنزای برون حاره ای تامین می گردد که در پس بادهای غربی معتدله به منطقه وارد می گردد. بنابر این هر قدر دامنه عملکرد و نفوذ این سیستم به عرض های پایین تر کشیده شود، منطقه خاورمیانه و ایران بیشتر تحت تاثیران آن واقع می گردد. این تاثیرات به شکل فرودهای کوتا، بلند و یا سردچال می باشد که با سیکلون زائی مدیترانه همپیوند بوده و سبب به جریان افتادن بادهای مرطوب جنوب غربی بر روی ناحیه دریای سرخ و مدیترانه شرقی شده، در نهایت باعث وقوع بارش در کشور می گردد.

همانطور که در بالا به آن اشاره گردید یکی از معیارهای تغییر الگوهای فصلی نوسان در موقعیت عواملی همچون سیستم های فشاری و الگوهای باد می باشد. با این مقدمه به بررسی مدل مرکز پیش بینی های میان مدت منطقه اروپایی (ECMWF) در نیمه دوم شهریور ماه و نیمه نخست مهر ماه ۹۳ می پردازیم. در این بررسی تاریخ هایی که در آن از نظر ارتفاع ژئوپتانسیلی تراز ۵۰۰ میلی بار ناحیه کم ارتفاع به منطقه شرقی مدیترانه نزدیک شده انتخاب گردیده است. در نهایت ۵ تاریخ بدست آمد: ۲۴ و ۲۹ شهریور، ۳، ۸ و ۱۲ مهر ماه ۹۳ از جمله تاریخ هایی هستند که در منتهی الیه شرقی مدیترانه استقرار ناحیه کم ارتفاع تراز میانی در آن رویت شده است.

http://climatology.ir/wp-content/uploads/2014/09/084984526499645346852.png

http://climatology.ir/wp-content/uploads/2014/09/579504119914322649212.png

http://climatology.ir/wp-content/uploads/2014/09/146990778105154224302.png

http://climatology.ir/wp-content/uploads/2014/09/588945084224662016452.png

http://climatology.ir/wp-content/uploads/2014/09/438174408387715865672.png

یکی از مشخصه های اصلی الگوی تابستانه استقرار کمربند پر ارتفاع جنب حاره ای از شمال آفریقا، عربستان و ایران می باشد که سبب گسترش جریانات واچرخندی و نزول دینامیکی هوا و در نتیجه شرایط پایداری شدید در طول دوره تابستان در این نواحی می گردد. از این رو هر گونه تغییر در موقعیت و شدت این کمربند می تواند یک معیار مناسب برای نشان دادن تغییر الگوهای فصلی بحساب بیاد. معیار عقب نشینی یا پیشروی کمربند پر فشار جنب حاره ای در منطقه خاورمیانه و ایران، تغییرات مکانی نصف النهاری پربند ۵۸۴ ژئوپتانسیل دکامتر در امتداد مدار ۴۵ درجه شرقی می باشد.

همانطور که در نقشه های بالا مشخص می باشد به فاصله تقربی بین ۴ – ۵ روز یک بار تشکیل یک کم ارتفاع بر روی منطقه مدیترانه شرقی یا حوالی آن پیش بینی شده است. در اکثر حالات فوق استقرار ناحیه کم فشار بر روی شرق مدیترانه و غرب خاورمیانه سبب عقب رفت جنوبی خطوط هم ارتفاع شده و هسته مرکز پر ارتفاع جنب حاره ای یا به سمت نواحی شرقی تر جابجا شده و یا کلا بر روی منطقه تضعیف گشته است.

یکی از خصوصیات بارز در این نقشه ها وجود یک کم ارتفاع ضعیف تر تراز میانی بر روی ناحیه آسیای میانه و یا فرود ناوه در این منطقه می باشد که در تمامی نقشه ها این شرایط به چشم می خورد. از خصوصیات بارز و مشترک دیگر وجود پدیده بلاک عرض های شمالی می باشد که سامانه های کم ارتفاع در سیستم بلاکینگ احاطه شده اند و در منطقه از تحرک پایین برخوردار می باشند.

نتیجه: از مطالب بالا می توان انتظار داشت که تغییر الگوی های فصلی در طی اواخر تابستان _ اوایل پاییز نشاندهنده تغییرات کمی زودتر از هنگام الگوها به سمت پاییزی شدن می باشد و این می تواند منجر به آغاز گری (onset) زودتر بارش های ناشی از سیستم بارانزای غربی به روی کشور باشد.

www.irmancy.ir



مطالب مرتبط








avatar

نویسنده: مهران فاطمی

مهران فاطمی دانشجوی دکترای آب و هواشناسی گرایش مخاطرات آب و هوایی دانشگاه یزد