چهار گاز، تهدیدکنندگان تازه لایه ازن
به گزارش سرویس علمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، لایه ازن در جو بین ۱۵تا ۳۰ کیلومتر بالاتر از سطح زمین، نقش حیاتی در مسدود کردن پرتوهای مضر فرابنفش خورشید داشته و تخریب آن باعث بروز سرطان در انسان و مشکلات تولید مثل در حیوانات میشود.
محققان نخستین بار در سال ۱۹۸۵ سوراخ بزرگی را در لایه ازن بر فراز قطب جنوب شناسایی کردند.
گازهای کلروفلوئوروکربن (CFCs) مورد استفاده در یخچالها و صنایع مختلف، متهم اصلی تخریب لایه ازن محسوب میشوند که با راه یافتن به جو و واکنشهای شیمیایی، موجب تخریب تدریجی لایه ازن میشوند.
بر اساس پروتکل مونترال استفاده از CFD محدود شد و سرانجام در سال ۲۰۱۰ استفاده از این گازها بطورکلی ممنوع اعلام شد.
محققان دانشگاه ایست آنگلیا در تحقیقات اخیر خود موفق به کشف شواهدی از چهار گاز جدید شدهاند که منبع ناشناختهای برای تخریب لایه ازن محسوب میشوند.
سه نوع از این گازها کلروفلوئوروکربن (CFC) شامل CFC-112، CFC-112a، CFC-113a و یک نوع نیز هیدرو کلروفلوئوروکربن (HCFC) شامل HCFC-133a هستند.
شناسایی این گازها از طریق آنالیز برفهای قدیمی صورت گرفت؛ هوای استخراج شده از این برفها یک آرشیو طبیعی از مواد موجود در جو در ۱۰۰ سال قبل محسوب میشود؛ همچنین نمونههای هوای جدید جمعآوری شده از منطقه Cape Grim در تاسمانی نیز مورد آنالیز قرار گرفت.
به گفته دکتر «یوهانس لاوبه» سرپرست تیم تحقیقاتی، این چهار گاز تا دهه ۱۹۶۰ به هیچ عنوان در جو وجود نداشتند که نشان میدهد، این گازها توسط بشر تولید شدهاند.
سه نوع گاز CFC به آهستگی از بین میروند و حتی در صورت توقف انتشار این گازها، تا چند دهه در جو باقی میمانند؛ از میان این چهار گاز جدید، CFC-113a خطرناکترین نوع محسوب میشود و آفتکشهای کشاورزی اصلیترین منبع انتشار آن هستند.
منبع: هوپا
نویسنده: سید اسعد حسینی
دکتری اقلیم شناسی از دانشگاه محقق اردبیلی