سه دقیقه تا پایان جهان باقی است
تا انفجاری هسته‌ای، تغییرات آب و هوایی فاجعه بار و دیگر بحران های ناشی از پیشرفت علم و تکنولوژی که می توانند پایانی بر بشریت باشند، تنها سه دقیقه باقی مانده است.
“ساعت پایان جهان” (Doomsday Clock) طرح نمادین یک ساعت است که شمارش معکوس به سمت یک فاجعه احتمالی جهانی را نشان می دهد (برای مثال جنگ هسته ای یا تغییرات آب و هوایی).
بین الملل > آمریکا – تسنیم نوشت: تا انفجاری هسته‌ای، تغییرات آب و هوایی فاجعه بار و دیگر بحران های ناشی از پیشرفت علم و تکنولوژی که می توانند پایانی بر بشریت باشند، تنها سه دقیقه باقی مانده است.
“ساعت پایان جهان” (Doomsday Clock) طرح نمادین یک ساعت است که شمارش معکوس به سمت یک فاجعه احتمالی جهانی را نشان می دهد (برای مثال جنگ هسته ای یا تغییرات آب و هوایی). این ساعت از سال ۱۹۷۴ توسط اعضای هیأت علوم و امنیت «بولتن دانشمندان اتمی» ایجاد شده است. این هیأت از مشورت شورای مدیریتی و شورای حامیان، که شامل ۱۸ برنده جایزه نوبل است، بهره می برد. هر چقدر این ساعت به نیمه شب نزدیک تر باشد، یعنی دانشمندان اعتقاد دارند جهان به یک فاجعه نزدیک تر است.
این ساعت که در دیوار دفتر بولتن در دانشگاه شیکاگو آویزان است، در ابتدا نشان دهنده تهدید جنگ هسته ای در جهان بود اما از سال ۲۰۰۷ منعکس کننده تغییرات آب و هوایی و تحولات جدید در علوم و تکنولوژی که می توانند آسیب غیرقابل جبرانی به بشریت بزنند، نیز است. آخرین تنظیم ساعت – سه دقیقه مانده به نیمه شب – در ژانویه ۲۰۱۵ و با در نظر گرفتن «تغییرات آب و هوایی مهار نشده، مدرن سازی تجهیرات هسته ای، و زرادخانه های بزرگ تسلیحات هسته‌ای» انجام گرفت. ساعت در ژانویه ۲۰۱۶ تغییری نکرده و سه دقیقه به نیمه شب باقی ماند.
منشاء این ساعت را می توان در فعالیت های یک گروه بین المللی محققین به نام «دانشمندان اتمی شیکاگو» یافت، گروهی که در پروژه منهتن (برنامه ساخت تسلیحات هسته ای آمریکا) مشارکت داشتند. پس از بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی، این دانشمندان شروع به انتشار روزنامه و سپس یک نشریه به نام «بولتن دانشمندان اتمی» کردند که از همان آغاز در سال ۱۹۴۷ ساعتی بر روی جلد آن طراحی شده بود.
در سال ۲۰۰۹، بولتن انتشار چاپی را پایان داده و تبدیل به اولین مجله در آمریکا شد که تنها به صورت آنلاین منتشر می شد؛ هم اکنون ساعت به عنوان بخشی از لوگوی بولتن در وب سایت مجله به چشم می خورد.
ساعت پایان جهان از سال ۱۹۴۷ تا کنون، ۲۱ بار بر اساس کم و زیاد شدن بحران های پیش روی بشریت تنظیم مجدد شده است. در سال ۱۹۴۷ ساعت بر روی هفت دقیقه مانده به نیمه شب تنظیم شد.
تغییرات ساعت پایان جهان از آغاز تاکنون
- ۱۹۷۴؛ هفت دقیقه تا پایان جهان
آغاز به کار ساعت پایان جهان
- ۱۹۴۹؛ سه دقیقه تا پایان جهان(۴-)
اتحاد جماهیر شوری اولین بمب اتمی خود را آزمایش کرده و مسابقه هسته‌ای به صورت رسمی آغاز شد.
- ۱۹۵۳؛ دو دقیقه تا پایان جهان(۲-)
آمریکا و اتحاد شوروی در فاصله نه ماه از یکدیگر بمب های هسته ای حرارتی آزمایش کردند. بر اساس ساعت بولتن دانشمندان هسته ای این سال خطرناک ترین سال بشریت بود.
- ۱۹۶۰؛ هفت دقیقه تا پایان جهان(۵+)
آمریکا و شوروی در واکنش به نگرانی های عمومی از خطرات تسلیحات هسته ای از رویارویی مستقیم در حوادثی چون بحران کانال سوئز (۱۹۵۶) اجتناب ورزیدند. همکاری های علمی بین دانشمندان جهان بالاخص دانشمندان آمریکا و شوروی افزایش یافت.
- ۱۹۶۳؛ دوازده دقیقه تا پایان جهان(۵+)
آمریکا و شوروی «معاهده منع محدود آزمایش هسته‌ای» را که تنها انفجار در زیر زمین را مجاز می شمرد، امضاء کردند.
- ۱۹۶۸؛ هفته دقیقه تا پایان جهان(۵-)
دخالت آمریکا در جنگ ویتنام افزایش می یابد، هند و پاکستان در سال ۱۹۶۵ وارد جنگ می شوند، و در سال ۱۹۶۷ جنگ شش روزه اسرائیل و اعراب رخ می دهد. فرانسه و چین، دو کشوری که معاهده منع محدود آزمایش هسته‌ای، را امضاء نکرده اند، اولین بمب هسته ای خود را آزمایش می کنند.
- ۱۹۶۹؛ ده دقیقه تا پایان جهان(۳+)
تمام کشورهای جهان به غیر از هند، رژیم صهیونیستی و پاکستان «پیمان منع اشاعه هسته‌ای» را امضاء می کنند.
- ۱۹۷۲؛ دوازده دقیقه تا پایان جهان(۲+)
آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی اولین معاهده محدودیت تسلیحات استراتژیک (سالت ۱) و پیمان ضد موشک های بالستیک را امضاء می کنند.
- ۱۹۷۴؛ نه دقیقه تا پایان جهان(۳+)
هند یک آزمایش هسته ای انجام داده و مذاکرات مرتبط با دومین معاهده محدودیت تسلیحات استراتژیک (سالت ۲) دچار بن بست می شود. آمریکا و شوروی تسلیحات خود را مدرن سازی می کنند.
- ۱۹۸۰؛ هفت دقیقه تا پایان جهان(۲-)
با شروع جنگ شوروی و افغانستان، سنای آمریکا از تصویب پیمان سالت ۲ اجتناب می ورزد.
- ۱۹۸۱؛ چهار دقیقه تا پایان جهان(۳-)
ساعت بار دیگر در اوایل سال ۱۹۸۱ تغییر کرد. ادامه تهاجم شوروی به افغانستان موضع گیری های آمریکا را شدیدتر می‌کند. جیمی کارتر آمریکا را از المپیک ۱۹۸۰ در مسکو بیرون می آورد. دولت کارتر راه های پیروزی آمریکا در یک جنگ هسته ای را بررسی می کند. رونالد ریگان رئیس‌جمهور می شود و اعلام می کند که تنها راه پایان جنگ سرد پیروزی در آن است. تنش ها بین آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی خطر نابودی هسته ای را افزایش می دهد.
- ۱۹۸۴؛ سه دقیقه تا پایان جهان(۱-)
تشدید تنش ها بین آمریکا و شوروی با تداوم جنگ افغانستان به شدیدتر شدن جنگ سرد می انجامد. موشک های بالستیک میان‌برد و موشک های کروز آمریکا به اروپای غربی اعزام می شوند. رونالد ریگان سعی می کند با تشدید رقابت تسلیحاتی بین ابرقدرت ها در جنگ سرد پیروز شود. شوروی و متحدین آن (به غیر از رومانی) المپیک ۱۹۸۴ لس آنجلس را در واکنش به بایکوت المپیک ۱۹۸۰ توسط آمریکا، تحریم می کنند.
- ۱۹۸۸؛ شش دقیقه تا پایان جهان(۳+)
در دسامبر ۱۹۸۷ ساعت سه دقیقه به عقب بازگشت، زیرا آمریکا و شوروی معاهده نیروهای هسته ای میان برد را برای نابودی موشک های میان‌برد امضاء کردند و روابط‌شان رو به بهبودی گذاشت.
- ۱۹۹۰؛ ده دقیقه تا پایان جهان(۳+)
فروپاشی دیوار برلین و پرده آهنین، به همراه اتحاد دوباره آلمان، به این معنا بود که جنگ سرد به پایان نزدیک می شود.
- ۱۹۹۱؛ هفده دقیقه تا پایان جهان(۷+)
آمریکا و شوروی اولین معاهده کاهش تسلیحات استراتژیک (استارت ۱) را امضاء کرده و اتحاد جماهیر شوروی در ۲۶ دسامبر دچار فروپاشی شد. در این سال عقربه های ساعت از زمانی که در سال ۱۹۴۷ به دیوار آویخته شده بود، بیشترین فاصله را از نیمه شب داشت.
- ۱۹۹۵؛ چهارده دقیقه تا پایان جهان(۳-)
در بحبوحه نگرانی ها از اشاعه هسته ای پس از فروپاشی شوروی، هزینه های نظامی جهانی نیز به همان اندازه دوران جنگ سرد باقی مانده اند.
- ۱۹۹۸؛ نه دقیقه تا پایان جهان(۵-)
هند و پاکستان دست به آزمایش هسته ای می‌زنند؛ آمریکا و روسیه در کاهش بیشتر ذخایرشان دچار مشکل می شوند.
- ۲۰۰۲؛ هفت دقیقه تا پایان جهان(۲-)
پیشرفت کمی در خلع سلاح هسته ای انجام گرفته است. آمریکا مجموعه از معاهدات کنترل تسلیحات را رد کرده و اعلام کرد که قصد دارد از معاهده موشک های ضد بالستیک نیز خارج شود. در این میان، نگرانی ها از احتمال یک حمله تروریستی هسته ای با توجه به مقادیر زیاد مواد هسته ای سطح تسلیحاتی غیر ایمن و نا مشخص افزایش یافت.
- ۲۰۰۷؛ پنج دقیقه تا پایان جهان(۲-)
کره شمالی در اکتبر ۲۰۰۶ یک بمب هسته ای را آزمایش می کند. آمریکا ادعا می کند که برنامه هسته ای ایران دارای ابعاد نظامی است. ایمن سازی مواد هسته ای با شکست مواجه شده و هنوز در حدود ۲۶ هزار بمب هسته ای در آمریکا و روسیه وجود دارند. تغییرات آب و هوایی پس از ارزیابی خطراتی که برای تمدن بشری دارد در کنار نابودی هسته ای به عنوان بزرگترین تهدیدات پیش روی بشریت در نظر گرفته شدند.
- ۲۰۱۰؛ شش دقیقه تا پایان جهان(۱+)
همکاری جهانی برای کاهش زرادخانه هسته ای و محدود کردن تغییرات آب و هوایی. توافق استارت جدید توسط آمریکا و روسیه تصویب شد، مذاکرات بیشتری برای کاهش زرادخانه هسته‌ای آمریکا و شوروی برنامه‌ریزی شده اند. کشورهای در حال توسعه و پیشرفته در کنفرانس تغییرات آب و هوایی سازمان ملل در کپنهاک، دانمارک (۲۰۰۹) توافق کردند که مسئولیت انتشار گاز دی اکسید کربن را بر عهده گرفته و افزایش دمای جهانی را محدود به دو درجه سازند.
- ۲۰۱۲؛ پنج دقیقه تا پایان جهان(۱-)
کمبود اقدامات سیاسی جهانی برای پرداختن به تغییرات آب و هوایی، ذخایر تسلیحات هسته ای، احتمال یک مناقشه هسته ای منطقه ای، و امنیت نیروگاه های هسته ای.
- ۲۰۱۵؛ سه دقیقه تا پایان جهان(۲-)
نگرانی ها درباره نبود اقدامات سیاسی کافی برای پرداختن به مسأله تغییرات آب و هوایی، مدرن سازی تسلیحات هسته ای در آمریکا و روسیه و نیز مسأله زباله های هسته ای.
بولتن دانشمندان هسته ای در سال ۲۰۱۶ نیز ساعت را سه دقیقه مانده به نیمه‌شب اعلام کرد.
منبع: خبر آنلاین
سید اسعد حسینی
علیرضا کربلائی
نادیا بابائی
عباسعلی داداشی رودباری
نویسنده: نادیا بابائی