عصر اهواز

Google Earth منبعی ارزشمند برای مطالعات GIS

یکی از پیشرفت های هیجان انگیز سال های اخیر در زمینه ی علوم جغرافیایی را می توان ابداع و ارائه نرم افزارهایی قدرتمند و رایگان برای تصویری کردن پدیده ها و ترسیم نقشه از سوی شرکت گوگل تلقی کرد. دو نرم افزار Google Map و Google Earth امکان ایجاد ارتباط متقابل، پیچیده و پویا را با تصاویر ماهواره ی و نقشه های دقیق از کره زمین فراهم آورده اند. Google Map به شکل دو بعدی بوده و با هر مرورگر شبکه ای کار می کند، در حالیکه Google Earth سه بعدی است و با برنامه کاربردی جداگانه ای اجرا می شود. هر دو به راحتی بر روی سخت افزارهای موجود قابل اجرا بوده و ارائه ی آنها بدین معناست که تقریبا هر کسی به راحتی می تواند با صرف کمترین تلاش نقشه های حرفه ای تهیه کند. در این میان Google Earth به خاطر قابلیت های سه بعدی خود از جذابیت بیشتری برخوردار است.

Google Earth را می توان نرم افزار رایگان “کاوشگ زمین” نامید که تصاویر ماهواره ای، نقشه ها و موتور جستجوی گوگل را به منظور بصری کردن زمین (Geo visualization) با هم ترکیب می کند. Google Earth تحت سیستم عامل های Linux ، Mac O S X و Windows بر روی هر PC جدیدی که دارای کارت ویدیویی سه بعدی است اجرا می شود. استفاده کنندگان از Google Earth می توانند به راحتی لایه های اطلاعاتی و تصویری مورد نظر خود را درست کرده و با بر هم نهی (Overlay) آنها به اهداف کاری خود برسند. بنا بر این می توان گفت که این افراد در عین اینکه از قدرت بصری کردن که از ویژگی های سیستم اطلاعات جغرافیایی (Overlay) است بهره می برند، لزومآ نیازی به غلبه بر پیچیدگی های ماهوی GIS ندارد.

برای برهم نهی (Overlay) Markup Language استفاده می شود و برنامه کاربردی Google Earth می تواند آنها را نمایش داده یا پنهان سازد. فایل های KML تقریبا به راحتی قابل درست شدن بوده و تعداد بسیاری زیادی از آنها را نمایش داده یا پنهان سازد. فایل های KML تقریباً به راحتی قابل درست شدن بوده و تعداد بسیاری زیادی از آنها را می توان از طریق اینترنت دانلود کرد. این فایل ها سیستم های مختصات یعنی طول و عرض جغرافیایی را پشتیبانی می کنند.

چنانچه ویژگی “مکانی” را وجه اشتراک تمام تحقیقات و مطالعات جغرافیایی بدانیم از اینرو برای انجام کارهای آموزشی و پژوهشی مبتنی بر این ویژگی، بسیاری از افراد می توانند از طریق اینترنت و با استفاده از برنامه هایی نظیر Google Map، Microsoft Virtual Earth یا Google Earth به یافته های جالبی برسند. موضوع مشترک تمام این برنامه ها، مکان و نقشه است و برای استفاده کنندگان خود یعنی آنهایی که این نرم افزارها را برای پشتیبانی از تصمیماتشان مورد استفاده قرار می دهند، داده ها را به ساده ترین شکل ممکن یعنی حالت تصویری ارائه و نمایش می دهند. پس می توان گفت که برای ترسیم هر پدیده و عارضه جغرافیایی می توان از یک بانک اطلاعاتی ساده استفاده کرده و Google Earth را برای تحلیل و ترسیم هر نوع داده ی به کار گرفت.

Google Earth از ابتدا برای دانشمندان و به منظور استفاده های علمی طراحی و عرضه نشده بود. موتور جستجوی گوگل مختص کره زمین که از صدها هزار تصویر ماهواره ای و عکس هوایی تشکیل شده است ابتدا به خاطر سرگرمی آنانی که به دنیای مجازی خلبانی علاقمند بودند مشهور شد. کاربران اولیه این بخش از گوگل بی بردند که پرواز بر فراز شهر و خانه خود و اوج گرفتن در فضا سرگرمی جالبی است و جالبتر اینکه طی چند ثانیه می توان به نقطه ی بسیار دورتری، حتی آن سوی کره زمین رفت و مکان ها و شهرهایی دیگر را جستجو و بازدید نمود. اما اکنون با فراگیر شدن این برنامه رایگان و بسیار مفید، جوامع علمی دنیا به این نکته پی برده اند که این نرم افزار قابلیت هایی بسیار فراتر از سرگرمی و بازی داشته و می تواند برای مطالعات و تحقیقات جدی علمی مورد بهره برداری قرار گیرد.

.

سابقه و موارد استفاده از Google Earth در مطالعات مختلف

Google Earth برای موارد مختلفی از جمله تحلیل های توپوگرافی، زمین شناسی، جغرافیای دیرینه و باستان شنای و جستجوی هتل و محل های اقامت در شهرهای بزرگ دنیا به کار گرفته شده است. Google Earth را می توان به منزله نسخه “بازار انبوه” سیستم های قدیمی تلقی کرد که برای بصری کردن زمین (Geo Visualization) مورد استفاده بوده اند. در حال حاضر سازمان های دولتی آمریکا در سطوح فدرال، ایالتی و محلی از نقش های ثابت (Static) و پویا (ِDynamic) برای مدلسازی ترافیک، بزهکاری، هواشناسی و حتی آنچه که در گذشته اتفاق افتاده استفاده می کنند تا بر اساس آنها به پیش بینی مسائل آینده و برنامه ریزی مقابله با آنها بپردازند.

اخیراً یک سازمان عمومی در کشور آمریکا با استفاده از نقشه های سه بعدی Google Earth چگونگی روند تخریب میلیون ها هکتار از اراضی کوهستانی آپالاش را توسط شرکت های معدنی نشان داده است. در یک فرایند معروف به “سر بردین کوه” شرکت های استخراج سنگ قله های کوه ها را به منظور دسترسی ارزانتر و سریعتر به ذغال با مواد منفجره تخریب می کنند. در نتیجه نواحی اطراف این کوه ها انباشه از آلودگی و مواد زائد گردیده، جویبارهای منطقه خشک شده و دود و تیرگی هوای منطقه را پر کرده است. برای مقابله با این مسأله یک مؤسسه غیر انتفاعی به اسم Appalachian Voices با استفاده از Google Earth دست به ایجاد یک “یادمان ملی” مجازی برای ۴۷۰ کوه بی قله در منطقه زده است. نقشه برگرفته از Google Earth برای این کار، وضعیت کوه ها را قبل و بعد از تخریب نشان می دهد. با مقایسه و برهم نهی (Overlay) لایه ها، محدود تخریب به راحتی قابل مشاهده است. گزارش ها و فیلم هایی هم از افراد و مکان های آسیب دیده از این مسأله ضمیمه ی این لایه اطلاعاتی شده است. با استفاده از Google Earth بیش از ۲۰۰ میلیون نفر می توانند روند تخریب قله ها را از هر زاویه دلخواه ببینند و دنبال کنند، کاری که در گذشته اصلا امکان پذیر نبوده است. سازمان مذکور با این وسیله به دنبال فراگیر کردن اعتراضات مردم نسبت به روند تخریب کوهستان هاست.

در سپتامبر سال ۲۰۰۵ یک شرکت چوب بری در نواحی کوهستان سانتاکروز کالیفرنیا برنامه ای برای قطع وسیع درختان کائوچو داشت. گروهی از فعالان محیط زیست و مراجع محلی برای ممانعت از این برنامه با استفاده از Google Earth تعدادی عکس و انیمیشن از وضعت منطقه جنگلی (هم قبل و هم بعد از قطع درختان) تهیه کرده و نشان دادند که چگونه در صورت قطع درختان، مکان های عمومی از جمله مدارس منطقه می توانند تحت تأثیر آلودگی هوا و آلودگی صوتی قرار گیرند. این کار باعث جلب توجه مقامات سیاسی و پارلمانی منطقه شده و با اعمال فشار های لازم شرکت مزبور را وادار به پس گرفتن طرح خود کردند.

زیست شناسان، اپیدمولوژِیست ها و کارشناسان مقابله با حوادث و بلایا از Google Earth به عنوان ابزاری قدرتمند در کارهایشان بهره می برند. موفقیت دنیای رقومی باعث افزایش علاقمندی به مدل های کامپیوتری نقشه کشی شده است. بسیاری از این دانشمندان به بررسی گونه های مختلف گیاهی و جانوری و سایر پدیده های طبیعی و انسانی در مناطق مختلف کره زمین، از مناطق قطبی گرفته تا استوایی ی پردازند، درحالیکه ممکن است نیازی به بیرون آمدن از اداره خود هم نداشته باشند. چرا که آنها از Google Earth برای کشف و بررسی پدیده ها و عوارض و عوارض مورد علاقه خود در مناطق مختلف کره زمین بهره می برند. مثلا یک زیست شناس به اسم Erik Born در سال ۲۰۰۶ به برهم نهشی نقشه های رنگی قطب شمال پرداخت. او با استفاده از تصاویر Google Earth و داده های قابل دسترس از طریق اینترنت به تعیین مناطق دارای بخ های ضخیم و نازک، جهت های حرکات آنها بالاخره اثرات گرم شدن جهانی بر روی مناطق و یخ های قطبی پرداخت و به نتایج جالب توجهی در زمینه ترسیم و پهنه بندی یخ های قطبی رسید.

در جریان طوفان کاترینا در تابستان سال ۲۰۰۵ در شهر نیواورلئان آمریکا نیز Google Earth نقشی مفید و پسیار پر اهمیت بازی کرد. بلافاصله بعد از وقوع طوفان، سایت Google Earth تعداد ۸۰۰۰ عکس جدید منطقه را که به وسیله ماهواره های آمریکایی آژانس ملی اقیانوسی و جوی (NOAA) گرفته شده بود به تصاویر، خود اضافه کرد. این تصاویر به افردای که برای نجات آسیب دیدگان فعالیت می کردند اجازه داد تا کل منطقه را بر روی کامپوتر جستجو کرده و راه های قابل عبور را (به عنوان مثال) پیدا کنند. در پاره ای موارد نیز گروه ها و سازمان ها از Google Earth برای نشان دادن فجایع انسانی استفاده می کنند، مثلا در آوریل سال ۲۰۰۷ یک موسسه آمریکایی پروژه ای را به اسم “بحران دارفور” با استفاده از Google Earth شروع کرد تا با استفاده از عکس های ماهواره ای وسعت خرابی ها را در سودان، جاییکه ۱۶۰۰ روستا بر اثر جنگ های داخلی آسیب دیده یا تخریب شده بودند نشان دهد. این لایه Google Earth شامل اطلاعات مختلف و قابل مقایسه با یکدیگر از جمله عمس، داده هایی از سازمان های دولتی آمریکا و سازمان ملل متحد و گزارش هایی از شاهدان عینی از خود منطقه دارفور است. پروژه “بحران دارفور” اولین لایه اطلاعاتی در زمینه ابتکار ترسیم نقشه جلوگیری از نسل کشی است که نشان دهنده همکاری گروه های مختلف در زمینه های بشر دوستانه است.

برگرفته از:

رستمی، شاه بختی (۱۳۸۹).، سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS) در برنامه ریزی شهری و منطقه ای، انتشارات دانشگاه پیام نور، صص ۲۶- ۳۰