عصر اهواز

تاوه قطبی (Polar vertex) یک سیکلون وسعت دار با موقعیتی همیشگی در محدوده دو قطب شمال و جنوب است که توسط هوای سرد (رودباد قطبی) احاطه شده است و به صورت پادساعتگرد در حال چرخش در نمیکره شمالی (ساعتگرد در نیمکره جنوبی) هست.

در واقع دو سیستم کم فشار قطبی (تاوه قطبی) و رودباد قطبی به صورت مستقیم با هم در ارتباط هستند. با ضعیف تر شدن سیستم کم فشار قطبی، شدت رودباد قطبی نیز تضعیف خواهد شد. با ضعیف تر شدن جت استریم یا رودباد قطبی، ورتکس قطبی هوای سرد قطب شمال را همراه با فرود و فرازهای بادهای غربی (رودباد) به مناطق جنوبی تر از جمله ایران هدایت خواهد کرد و زمینه برای ورود موج های سرما و ناپایداری ها (وارونگی و آلودگی هوا در شرایط پایداری) در عرض های میانه فراهم می شود (فاز منفی نوسان شمالگان (Ao)). در مقابل با تشدید کم فشار قطبی یا تاوه قطبی، رودباد جبهه قطبی نیز تشدید خواهد شد و با تشدید سرعت بادهای غربی از نفوذ هوای سرد قطبی به نواحی با عرض پایین تر جلوگیری می شود و هوای سرد عرض های شمالی توانایی نفوذ به عرض های میانه در نیمکره شمالی را نخواهد داشت و زمستانی گرم و خشک را برای عرض های میانی به همراه خواهد داشت (فاز منفی نوسان شمالگان (Ao)).

سرعت رودباد قطبی یا بادهای غربی متاثر از دو نوسان شمالگان (Ao) و نوسان اطلس شمالی (Nao) هست. این دو نوسان ارتباط تنگاتنگی با هم داشته و تفاوت فشار آن ها سبب تغییر بادهای غربی بالایی می شود. در فاز مثبت نوسان شمالگان، تفاوت فشار مناطق یاد شده زیاد است و همین شیو بزرگ سبب نیرو گرفتن بادهای غربی بالای هواسپهر می شود. در این صورت هوای سرد در عرض های بالا به دام افتاده و سرزمین های شمالی، زمستانی بسیار سرد را پشت سر خواهند گذاشت. در حالت منفی نوسان شمالی شیو فشار بین مناطق یاد شده کاسته شده و بادهای غربی بالایی ضعیف تر می شوند. در نتیجه هوای سرد قطبی مجال یورش به سرزمین های جنوبی را به دست آورده و زمستان هایی سردتر را برای اسیا و اروپا به دنبال می آورد (هواشناسی نوین ، مسعودیان، فایل شماره ۳۵).  http://iaca.mihanblog.com/post/2625