شاخص MJO
بر طبق اندازه گیری های بعمل آمده، آخرین موقعیت شاخص، فاز ۴ با بزرگی ۰٫۲۹ را نشان می دهد، که شرایط ضعیف این فاز محسوب می شود. مقادیر مولفه های RMM1 برابر ۰٫۲۴ و RMM2 برابر ۰٫۱۶ – گزارش شده است.
بر اساس پیش بینی های انجام شده خروجی مدل اسمبل GFS موسوم به GEFS که از دسته مدل های دینامیک به شمار می رود، شاخص دست کم طی دو هفته آینده در وضعیت ضعیف خود بسر می برد (منحنی داخل دایره نمودار ویلر).
[1]
بر اساس پیش بینی مدل GEFS وضعیت همرفت ناحیه حاره و شاخص باز تابش تشعشعات با طول موج بلند (OLR) طبق سری نقشه های ذیل پیش بینی می شود:
بر اساس خروجی این مدل وضعیت شاخص بازتابش در منطقه خاورمیانه در حد نرمال با تمایل به بالاتر از حد نرمال (ناهنجاری مثبت) انتظار می ورد.
[2]
بر اساس پیش بینی های انجام شده از وضعیت پتانسیل سرعت تراز ۲۰۰ هکتوپاسکال (CHI 200) طی ۳۲ روز آینده بیانگر شرایط سرکوب همرفت غرب اقیانوس هند و شرق آفریقا در ۱۰ روز ایتدایی برهه پیش بینی (تا ۱۱ اسفند ۹۳) می باشد. از ۱۱ اسفند تا روزهای آغازین فروردین ۹۴ شرایط تقویت همرفت با گسیل امواج شاخص MJO در منطقه برقرار می گردد این شرایط می تواند مجددا همگرایی دریای سرخ را تقویت بخشد.
[3]
شاخص ENSO و PDO
اکثریت مولفه های شاخص انسو آستانه های شرایط نرمال را نشان می دهند. شامل دماهای سطح و زیر سطح اقیانوس آرام حاره شرقی؛ ابرناکی در نزدیکی خط روز گردان (Date Line) ؛قدرت بادهای آلیزه و الگوی بارش حاره، در حالی که شاخص SOI اخیر یک استثنا ارا نشان می دهد. مقادیر ۳۰ روز اخیر SOI تا ۲۶ بهمن معادل ۹٫۵ – اندازه گیری شد. SOI بعنوان تفاوت استاندارد شده در میانگین ناهنجاری فشار سطح دریا (MSLP) بین داروین استرالیا و جزیره تاهیتی در میانه اقیانوس آرام جنوبی تعریف می شود. شاخص در واقع واکنش اتمسفری به تغییرات دمای سطح آب دریا (SST) در حاره اقیانوس آرام را نشان می دهد. یک دوره طولانی از مقادیر SOI زیر ۸ – می تواند نشانه یک النینو باشد. شاخص نوسان جنوبی (SOI) هم اکنون منفی می باشد، که دلیل آن الگوهای آب و هوایی ناحیه ی حاره ای نسبتا بزرگ مقیاسی ست که الگوهای فشاری را انتقال می دهد. احتمالا شاخص SOI طی هفته آینده مجددا روند افزایشی خواهد داشت.
دمای سطح آب دریا سراسر حاره اقیانوس آرام نرمال می باشد، در حالی که در طول ۳ ماه اخیر تا نزدیکی سطح النینو نوسان داشته ست. به هر روی، چندین مدل تا حدی رخداد احتمالی بازگشت شرایط گرمایش را از ماه می (خرداد ۹۴) نشان می دهند.
[4]- شکل ۴٫ ناهنجاری دمای سطح آب دریا جهان (سلسیوس) روز ۱ اسفند۹۳
ناهنجاری دمای سطح آب دریا در نواحی ۴ گانه نینو وضعیت خنثی متمایل به گرمتر از نرمال را در ۳ ناحیه نینو ۳٫۴، نینو ۳ و نینو ۴ نشان می دهد. بیشترین ناهنجاری دمای سطح آب دریا در ناحیه نینو ۴ وجود دارد که در آخرین مشاهدات ناهنجاری آن نزدیک به عدد ۱+ می باشد. در شرقی ترین ناحیه حاره اقیانوس آرام یعنی نینو ۱/۲ دمای سطح آب دریا در وضعیت زیر نرمال (نزدیک به ۱-) دیده می شود.
[5]
همانطور که در شکل زیر مشاهده می شود، دمای ناحیه نینو ۱/۲ تا اواسط ماه مارس به وضعیت ناهنجار منفی خود ادامه می دهد اما از نیمه دوم ماه بتدریج روند گرم شدن آن آغاز می گردد. بطوری که تا اواخر بهار روند گرمایشی شرق حاره اقیانوس آرام تداوم خواهد داشت.
ناهنجاری دمای سطح آب دریا در ناحیه نینو ۳ تغییرات قابل توجهی را طی یک ماه اخیر نشان نمی دهد و پیرامون شرایط آرام در نوسان می باشداما از اواسط ماه مارس روند گرمایشی این بخش نیز آغاز می شود و تا اواخر بهار این روند حفظ خواهد شد.
نواحی نینو ۳٫۴ و نینو ۴ طی ماه های پیشرو روند گرمایشی خود را تداوم می دهند.
به نظر می رسد شرایط وقوع النینو از اواسط بهار به بعد روند تقویت مجدد را در پیش خواهد گرفت.
[6]
همانطور که در نقشه شکل ۴ مشاهده می شود تجمع آب های سردتر از نرمال در میانه شمال اقیانوس آرام بیانگر وقوع فاز گرم (مثبت) شاخص PDO می باشد. این شاخص تعیین کننده الگوهای همرفت و دمای سطح آب دریا در شمال اقیانوس آرام می باشد. فاز گرم PDO اثر تشدید کنندگی بر روی فاز النینو شاخص انسو خواهد داشت.
شاخص های AO/NAO و PNA
بر اساس خروجی مدل مرکز آب و هوایی دانشگاه آلبانی، شاخص نوسان شمالی (AO) طی ۱ هفته آینده کم و بیش به وضعیت مثبت خود ادامه خواهد داد. این وضعیت منجر به تداوم حالت قوی ورتکس قطب شمال خواهد شد. تمایلی برای ورد به فاز منفی در اوایل ماه مارس دیده می شود. شاخص نوسان اطلس شمالی (NAO) به نظر می رسد همچنان به شرایط مثبت خود ظرف هفته های آینده ادامه دهد. شاخص الگوی PNA نیز روند تضعیف فاز مثبت خود را طی ۱۰ روز آینده طی خواهد نمود و در ماه مارس به حالت منفی خود گرایش پیدا خواهد کرد.
[7]
پیش بینی
مرکز آب هوایی توکیو (TCC)
کوتاه مدت (۱ الی ۷ روز آینده): بر طبق خروجی مدل یک هفته آینده(۲ الی ۹ اسفند ۹۳)، استقرار مرکز کم ارتفاع، بر روی میانگین موقعیت جنوب ایران دیده می شود. این وضعیت سبب خواهد شد که ناحیه جلوی ناوه بر روی نواحی شرقی ایران و ارتفاعات کوه های افغانستان (هندوکش) واقع گردد در نتیجه پیک اصلی بارش بر روی این ارتفاعات واقع می شود. استقرار هسته پر ارتفاع در شمال دریا خزر (روسیه غربی)، الگوی بندالی دو قطبی را در سطح منطقه شکل می دهد در این الگو کم ارتفاع مستقر بر روی ایران توسط نواحی پر ارتفاع احاطه می گردد، در نتیجه از حرکت کندتر از معمول سامانه های غربی بر خوردار خواهد بود. امتداد جنوب غربی پر ارتفاع شمال خزر از سمت دریای سیاه، شرق مدیترانه و دریای سرخ با پشته ضعیف تر پر ارتفاع جنب حاره همپیوند می شود، این شرایط منجر بر قرار الگوهای شمال غربی در غرب خاورمیانه می گردد که پیامدهای ناشی از ان عبارتند از:
۱- جریانات سرد شمال غربی منجر به پایین ماندن دماهای سطح کشور طی هفته پیشرو خواهد شد.
۲- الگوی خشک شمال غربی منجر به افت میانگین بارش هفتگی در نیمه غربی کشور و بخش هایی از نواحی داخلی ایران خواهد شد.
در سطح زمین نیز نفوذ زبانه های شرقی توده هوای پرفشار آسیا بر روی کرانه های دریا خزر، شمال غرب و غرب کشور منجر به افزایش بالاتر از نرمال فشار سطح در این بخش ها خواهد شد، لذا بارش های در کرانه های خزر نیز متمایل به بیشتر از نرمال هفتگی دیده می شود.
میان مدت (۸ الی ۱۴ روز آینده): وضعیت فشار سطح دریا در برهه ۹ الی ۱۵ اسفند ۹۳، تقویت ناهنجاری منفی (فشار کم) از حاره آفریقا به سمت مرکز و شمال دریای سرخ را نشان می دهد که تا غرب خاورمیانه نیز دیده می شود. از طرف دیگر استقرار مرکز پر ارتفاع در عرض های شمالی نیز منجر به گسترش امتداد آن و همپیوندی ناحیه پشته با پر ارتفاع جنب حاره ای مستقر در غرب خاورمیانه می شود. این شرایط سطح زمین و تراز میانی جو توام باهم می توان منجر به افزایش دمای سطح منطقه بویژه در غرب خاورمیانه و بخش های غربی کشور شود و از سرمایش کلی کشور کاسته خواهد شد. نقشه های پتانسیل سرعت تراز ۲۰۰ هکتوپاسکال در این برهه نشان دهنده حاکمیت امواج همرفتی MJO بر روی حاره شرق آفریقا، غرب اقیانوس هند می باشد که می تواند به افزایش میزان بارش ها در حوزه مدیترانه، حاره آفریقا و غرب خاورمیانه کمک بسزایی نماید.
ناحیه کم اتفاع بر روی دریای عرب منجر به انتقال رطوبت جنوبی به بخش هایی از جنوب شرق و شرق کشو در این برهه می شود که زبانه های پرفشار شمالی در تقویت ناپایداری های شرق ایران می تواند نقش مهمی داشته باشد.
[8]
بلند مدت (۱۵ الی ۲۹ روز آینده): در برهه ۱۵ الی ۲۹ روز آینده (نیمه دوم اسفند ۹۳)، در سطح زمین شرایط هم پیوندی کمربندی پرفشار در عرض های شمالی دیده می شود. به عبارت دیگر زبانه های شرقی مرکز پرفشار آسیا با زبانه های غربی پرفشار آزرو در اروپا همپیوند می شود. از طرفی در تراز بالایی جو، میانگین خطوط هم ارتفاع، بیانگر شرایط نسبی الگوی جنوب غربی را در سطح منطقه نشان می دهد. نکات مهمی که در نقش های این برهه به چشم می خورد افزایش میزان فشار و ارتفاع جو در ناحیه شمال غرب و شمال اروپا و همچنین بر روی شبه قاره هند و پاکستان می باشد.
بر طبق خروجی مدل مذکور میزان ریزش های نیمه دوم اسفند بر روی اکثر مناطق کشور نرمال متمایل به بیشتر از نرمال دیده می شود. دمای هوا نیز در بخش های شمالی کشور نرمال تا کمتر از نرمال بوده و در سایر مناطق نرمال و متمایل به بیشتر از نرمال خواهد بود.
[9]
مدل اسمبل EPS
بر طبق خروجی مدل اسمبل ECMWF موسوم به EPS ظرف ۱۰ روز آینده ۳ هسته بارشی در سطح کشور استقرار دارد:
۱- هسته اول بر روی ارتفاعات زاگرس میانی با بیشینه بارش ۹۰ الی ۱۰۰ میلی متر در ۷ روز.
۲- هسته دوم بر روی سواحل جنوب غربی خزر با بیشینه بارش ۶۳ الی ۷۶ میلی متر در ۷ روز.
۳- هسته دوم بر روی ناحیه شمال شرق _ جنوب شرق با بیشینه بارش ۵۰ الی ۶۳ میلی متر در ۷ روز می باشد.
پس از هسته سوم بارشی کشور طی ۱۰ روز آینده منتهی الیه زاگرس جنوبی جز پر بارش ترین نواحی ایران بشمار خواهند رفت.
[10]
طی ۱۰ الی ۱۵ روز آینده عمده بارش ها بر روی نوار شرقی کشور با بیشینه ۳۰ الی ۳۵ میلی متر در ۷ روز آینده می باشد.
[11]
در برهه زمانی ۱۵ الی ۲۰ روز آینده بارش ها در نیمه شمالی کشور استقرار خواهند داشت که بیشینه آنها در شمال غرب کشور، دامنه های زاگرس مرکزی و بخش هایی از شمال شرق کشور دیده می شود.
[12]
سری نقشه های ناهنجاری دمای هوا تراز ۸۵۰ هکتوپاسکال طی ۱۶ روز آینده منتهی به ۱۷ اسفند ۹۳ (برای دیدن نقشه در ابعاد واقعی بر روی آن کلیک نمائید):
[13]