عصر اهواز

در اکثر مواقع نتیجه فرآیند اختلاط توده هوا تشکیل مه و ابر خواهد بود. به طور کلی مه توده هوای اشباعی است که در نزدیکی سطح زمین تشکیل می­گردد. در این بخش به معرفی انواع مه و استفاده از آن به عنوان منبع رطوبتی در برخی مناطق جهان پرداخته خواهد شد.

انواع مه

۱- مه تابشی (تشعشعی)    

در شب­هایی که آسمان صاف بوده و ابری نباشد و در عین حال سرعت باد نیز خیلی کم باشد، سطح زمین تابش­های موج بلند از خود ساطع نموده و هوای مجاور در اثر این فرآیند سرد می­شود. اگر این فرآیند ادامه یابد به دمای نقطه شبنم می­رسد. در این حالت بر روی سطح اجسام و سطح زمین شبنم تشکیل می­شود. حال اگر این سرمایش آنقدر ادامه یابد و ضخامت لایه سرد شده ضخیم باشد که علاوه بر شبنم رطوبت موجود بر روی هسته­های تراکم موجود در هوا متراکم شود، قطرک­های ریز مه تشکیل می­شود. این نوع مه را مه تابشی می­نامند .در مناطقی که تجمع هوای سرد وجود داشته باشد احتمال رخداد این مه بیشتر خواهد بود. به محض طلوع آفتاب و گرم شدن سطح زمین، این نوع مه تدریجاً از بین می­رود.

۲- مه فرارفتی

مه فرارفتی در اثر جابجایی و حرکت افقی هوا به وجود می­آید که در این مورد دو عامل اصلی و مهم دخیل هستند. اول اینکه هوای سرد ممکن است از سطح زمین به طرف سطح گرم اقیانوس وزیده و با هوای گرم روی اقیانوس مخلوط شده باشد و دوم، هوای گرم مرطوب بر روی سطحی وزیده و در اثر تماس با آن سرد گردد. در حالت اول بخار گرمی که از سطح آب تبخیر می­شود فوراً متراکم شده و تشکیل مه دودی شکل را می­دهد. این مورد وقتی که هوای سرد ساحلی به هوای گرم اقیانوس برخورد کند بسیار متداول است. حالت دوم در مواقعی اتفاق می­افتد که هوای گرم و مرطوب از روی یک سطح سرد عبور کرده و باعث ایجاد مه دریایی شود. در واقع عامل اصلی این نوع مه اختلاف دمای بین هوا با سطح آب می­باشد.

۳- باران ­مه

این نوع مه­ها شاید مهم­ترین نوع مه زمینی باشند که در اثر اشباع هوا به علت بارانی که از ابرها می­ریزد به وجود می­آیند. با صعود هوای گرم بر روی زبانه هوای سرد این هوا به صورت بی­درو خنک شده و بالاخره در اثر تراکم بخار آب در هوای گرم­تر ایجاد ابر می­نماید. هوای سرد نیز خود ممکن است مرطوب بوده و نزدیک نقطه شبنم باشد. حال اگر در ابرهایی که روی هوای سرد تشکیل می­شوند باران ایجاد شود این باران در حین ریزش، هنگامی که از میان هوای سرد که البته اشباع کامل نیست بگذرد، بخشی از آن تبخیر گردیده و باعث اضافه شدن بخار به هوای سرد می­گردد. اضافه شدن بخار و رساندن هوای سرد به حد اشباع از یک طرف و سردی خود هوا از سوی دیگر، باعث ایجاد مه در این هوا می­گردد که این مه ممکن است از سطح زمین تا پایه ابر ادامه داشته باشد.

۴- مه فراشیبی

این نوع مه هنگامی تشکیل می­شود که هوای نسبتاً مرطوب در روی یک دشت در امتداد شیب به بالا صعود کند. در مسیر این صعود سرد شدن بی­دررو سبب کاهش دمای هوا می­شود. در نهایت، ممکن است هوا به نقطه شبنم رسیده و مه وسیعی را تشکیل دهد. این نوع مه در اکثر دشت­های کشاورزی معمول است.

۵- مه تبخیری

وقتی درجه حرارت آب نسبت به هوائی که روی آن جریان دارد گرم­تر باشد این نوع مه روی دریا پدید می­آید. این هوای گرم شده، بخار آب را قبل از صعود و داخل شدن به هوای سردتر بالای آن یعنی محلی که سردی باعث تراکم بخار آب می­شود جذب می­کند. اثر کلی این پدیده، پدید آمدن بخار بوده و اغلب در زمستان­ها روی رودخانه­ها و همچنین در سواحل شرقی قاره­ها پدید می­آید.

استحصال رطوبت از مه

در برخی از کشورها و مناطق جهان که پدیده مه مکرراً رخ می­دهد و یا اینکه بارش­های رایج کم می­باشد، مردم مبادرت به استخراج رطوبت و نیاز آبی خودشان از طریق استحصال آن از مه می­کنند. استحصال رطوبت از مه اثبات نموده که قادر است مقداری از نیاز آبی جوامع روستایی کوچک در مناطق خشک و نیمه خشک را مهیا نماید. در این فرآیند، قطرک­های مه روی شبکه­های توری به دام انداخته شده و از طریق نیروی گرانشی بر روی شبکه­هایی جمع می­شود. این فنآوری ساده بوده و می­تواند به وسیله کاربران مدیریت شود. یکی از چالش­ها در این زمینه شناسایی جوامع مناسب، شرایط محیطی و اطمینان از سیستم­هایی طراحی شده برای این منظور است.