هدف
هدف دوره دکترای آب و هواشناسی تربیت افرادی است که قادر باشند با شناخت سیستمها و فرایندهای طبیعی موثر در تحولات زمین و کاربرد ارزش و مهارتهایی کسب شده در فرایند برنامه‌ریزی های مکانی و محیطی به گونه‌ای عمل نمایند که شرایط زیست‌محیطی، پایداری خود را حفظ کرده و حالات بحرانی از خود بروز ندهند و شرایط را برای زندگی و فعالیت های پایدار انسان مهیا کنند.
دوره دکتری آب و هواشناسی، برنامه آموزشی- پژوهشی است که از دروس نظری، کاربردی، آموزشی و پژوهشی در زمینه‌های مختلف آب و هواشناسی تشکیل شده است. دانش‌آموختگان این دوره خواهند توانست با به کارگیری روشهای پیشرفته پژوهشی و تسلط بر جدید‌ترین منابع آموزشی دانش آب و هواشناسی در شناخت تنگناها و مشکلات این رشته گام بردارند و با نوآوری خود نیازهای کشور را برطرف سازند و در گسترش مرزهای دانش آب و هواشناسی، ایجاد محیط زیست پایدار و فرایند توسعه پایدار مؤثر باشند. در نتیجه اهداف این برنامه به شرح زیر است:
الف- پژوهش در مبانی نظری و کاربردی زمنیه‌های مختلف آب و هواشناسی
ب- آموزش نیروهای متخصص جهت تأمین نیازهای مراکز پژوهشی، آموزشی، خدماتی و عمرانی کشور
دانش‌آموختگان دوره دکتری آب و هواشناسی می‌توانند در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی یا سازمانهای مختلف نظیر وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری؛ راه و ترابری؛ نیرو؛ جهاد کشاورزی؛ نفت و دفاع، سازمان محیط زیست و شرکتهای خدماتی مهندسین مشاور فعالیت نمایند و به انجام امور زیر بپردازند:
- تدریس دروس آب و هواشناسی
- اجرای پژوهشهای آب و هواشناسی و تهیه و تدوین و ارائه مقالات علمی
- اجرای مدلهای مختلف آب و هواشناسی
- تحلیل و تفسیر داده ها و نقشه‌های هواشناسی و تصاویر ماهواره‌ای و راداری هواشناسی
- سرپرستی، نظارت و مشارکت در برنامه‌ریزی گروههای آموزشی، پژوهشی و آب و هواشناسی
- تحلیل و بکارگیری داده‌های هواشناسی در امور هوانوردی، طرحهای عمرانی و زیربنایی و مسایل زیست‌محیطی.
- ارزیابی های زیست محیطی برای امور توسعه که از الزامات قانونی اجرای طرحهای بزرگ کشور محسوب می شود.
- توانایی مدیریت بهتر منابع آب و خاک و اراضی،
- مکان‌یابی استقرار طرحهای توسعه با توجه به مسایل زیست‌محیطی و شناخت آستانه‌های تحریک و ناپایداری محیط،
- مدیریت و برنامه‌ریزی حوضه‌های آبخیز در پشت سدها، کنترل فرسایش، با توجه به آستانه‌های تحول محیطی بومها و جوامع گیاهی،
- مدیریت فضاهای مختلف جغرافیایی مثل ساحلی (رودخانه‌ای و دریایی و دریاچه‌ای)، مناطق کم آب، مناطق کوهستانی کشور و ..
- تحلیل و پیش بینی تغییرات اقلیمی و تنظیم برنامه های هماهنگ با ان.
نظام آموزشی، واحدهای درسی و مدت دوره
با توجه به آئین‌نامه دوره دکتری مصوب شورای عالی برنامه‌ریزی، دکتری آب و هواشناسی شامل دو مرحله آموزشی و پژوهشی است که جمع واحدهای این دو مرحله ۳۶ واحد است. این رشته در هفت گرایش مختلف آب و هوا شناسی به شرح زیر ارائه خواهد شد:
- درو س پایه مشترک به ارزش ۱۰ واحد است و در جدول ۱ درج شده است.
- دروس تخصصی گرایش که ۶ واحد است و در جدول ۲ درج شده است.
- ۳- رساله دکتری به ارزش ۲۰ واحد.
پس از گذراندن مرحله آموزشی، دانشجویان مرحله پژوهشی خود را آغاز خواهند نمود.
مرحله آموزشی دوره از زمان پذیرفته شدن دانشجو در آزمون ورودی آغاز و با قبولی در امتحان جامع خاتمه می‌یابد. در این مرحله دانشجو ۱۴ واحد دروس تعین شده را می گذراند. در دوره آموزشی دانشجو می تواند در هر نیمسال تا سقف ۶ واحد از دروس پایه مشترک و تخصصی انتخاب کند.
مرحله پژوهشی با تصویب موضوع رساله دانشجو در کمیته تخصصی گروه آموزشی آغاز و با تدوین و دفاع از آن پایان می‌پذیرد.
تبصره۱- دانشجویانی که رشته تحصیلی کارشناسی ارشد آنها آب و هواشناسی نباشد و یا دانشجویانی که تعدادی از واحدهای درسی لازم را در دوره کارشناسی ارشد نگذرانده باشند، باید تا سقف ۶ واحد از دروس کارشناسی ارشد گرایش مربوطه در آب و هواشناسی را به عنوان واحدهای جبرانی در مرحله آموزشی انتخاب نمایند. واحدهای جبرانی با پیشنهاد استاد راهنما و تصویب کمیته تخصصی گروه، از بین دروس دوره کارشناسی ارشد گرایش ذیربط تعیین خواهد شد. حداقل نمره قبولی واحدهای جبرانی بدون احتساب در میانگین کل نمرات دانشجو در هر درس، ۱۴ از ۲۰ می‌باشد.
امتحان جامع
دانشجویانی که مرحله آموزشی را با موفقیت به اتمام رسانده باشند، لازم است در امتحان جامع که به صورت کتبی و شفاهی در پایان مرحله آموزشی برگزار می‌شود، شرکت کنند. این امتحان زیر نظر کمیته تخصصی گروه آموزشی و طبق آئین‌نامه مصوب دوره دکتری شورای عالی برنامه‌ریزی برگزار خواهد شد. میانگین کل نمرات امتحان جامع نباید کمتر از ۱۶ از ۲۰ باشد. دانشجویانی که میانگین کل نمرات امتحان جامع آنها کمتر از ۱۶ باشد، تنها یکبار دیگر می‌توانند در این امتحان شرکت نمایند.
انتخاب استاد راهنما
استاد راهنما به تقاضای دانشجو و تصویب بخش تحصیلات تکمیلی واحد اجرا کننده برنامه، حداکثر تا پایان مرحله آموزشی دوره دکتری، تعیین می شود.
تعداد اساتید راهنما می تواند بیش از یک نفر نیز باشد.
استاد و یا اساتید راهنما باید متخصص در رشته آب وهواشناسی باشند.
به پیشنهاد استاد راهنما و تایید کمیته تحصیلات تکمیلی می‌توان حداکثر دو نفر را به عنوان استادان مشاور تعیین نمود. استادان مشاور از بین اعضای هیأت علمی دارای ضوابط مندرج در آئین‌نامه مصوب دوره دکتری شورای عالی برنامه‌ریزی و یا از صاحب‌نظران و محققان برجسته دارای مدرک دکتری انتخاب خواهند شد.
نحوه پذیرش دانشجو
شرایط عمومی ورود دانشجویان مطابق آئین‌نامه دوره دکتری مصوب شورای عالی برنامه‌ریزی می‌باشد. داوطلبان باید دارای مدرک کارشناسی‌ارشد آب و هواشناسی معتبر و مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری باشند. پذیرش دانشجویان از طریق برگزاری آزمون اختصاصی کتبی (۷۰%) و مصاحبه علمی (۳۰%) توسط واحد اجرا کننده برنامه صورت می‌پذیرد.
از داوطلبان در حد دروس الزامی دوره کارشناسی‌ارشد آب و هواشناسی شامل موارد زیر امتحان به عمل خواهد آمد:
- مبانی آب وهواشناسی
- اقلیم شناسی ایران
- تکنیک های اقلیم شناسی
- انسان و محیط
- متون تخصصی آب و هواشناسی به زبان خارجی
ضرایب امتحانی هر کدام از دروس توسط مرجع ذیصلاح وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و یا گروه آموزشی مربوط تعیین می شود.
توضیح: مواردی که در این برنامه اشاره نشده‌اند، مطابق آئین‌نامه دوره دکتری مصوب شورای عالی برنامه‌ریزی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری عمل خواهد شد.
*جهت مطالعه کامل برنامه آموزشی فایل های زیر را دانلود نمایید.
برنامه آموزشی دوره دکتری رشته آب و هواشناسی [1]
*از استاد گرانقدر جناب آقای دکتر منوچهر فرج زاده اصل بخاطر ارسال برنامه آموزشی کلیه دوره های رشته آب و هواشناسی سپاسگزارم.