عصر اهواز

بر اساس برونداد مدل هفتگی مرکز آب و هوایی توکیو،‌ حاکمیت یک منطقه کم ارتفاع در در غرب خاورمیانه بر روی محدوده شرق مدیترانه و دریای سرخ بیانگر استقرار فرود ضلع شرقی الگوی بلاک منطقه اروپا می باشد. در واقع سامانه ناپایداری که در منطقه غرب خاورمیانه در حال شکل گیری می باشد، مرهون ایجاد بلاک منطقه اروپا و گسترش فرود شرقی رو به جنوب ناشی از آن در منطقه می باشد.

سامانه ناپایدار غرب خاورمیانه در محدوده شرق مدیترانه، ترکیه و شمال دریای سرخ در طول هفته آینده در منطقه فعال بوده و سبب ارسال امواج متعدد ناپایدار به سمت کشور خواهد شد.

با توجه به نقشه سطح زمین، گسترش زبانه های کم فشار دریای سرخ و مدیترانه در منطقه بیانگر همراهی موج مدیترانه با جریانات گم و مرطوب جنوبی خواهد بود. بنابر این مجموعه سامانه ناپایداری مورد بحث در هفته آینده یک سامانه امتزاجی مدیترانه _ سرخ می باشد. گسترش زبانه های توده هوای پرفشار شمالی  به شمال کشور ضمن ریزش هوای سرد شمالی، ناپایداری را در بخش شمالی کشور تشدید می سازد.

از اینرو ۲ ناحیه پیک بارشی کشور در هفته آینده می توان به سواحل جنوب غربی خزر (استان گیلان) در شمال کشور و دامنه های زاگرس مرکزی در جنوب غرب را بیان نمود.

همانطور که ذکر شد، این سامانه سبب ارسال امواج متعددی در طول هفته آینده به سمت کشور خواهد شد. یکی از این امواج از اواخر وقت روز جمعه ۳۰ آبان ۹۳ از سمت جنوب غرب تاثیرات خود را بر روی وضعیت جوی کشور خواهد داشت. این موج طی روزهای شنبه تا چهارشنبه در سطح کشور تاثیر گذار خواهد بود. اوج فعالیت این موج در روز دوشنبه بوده که سبب وقوع بارش های قابل توجهی در جنوب غرب کشور در ارتفاعات زاگرس مرکزی و سواحل جنوب غربی دریای خزر خواهد شد.

موج دوم ناشی از سامانه یادشده نیز از روز پنجشنبه ۵ آذر فعالیت خود را از سمت جنوب غرب و غرب کشور آغاز کرد و تا پایان هفته سبب رخداد بارش در نیمه غربی، سواحل خزر،‌ دامنه های البرز و مناطقی از مرکز خواهد شد.

بنابر این از حیث الگوی تراز میانی جو و سطح زمین به بررسی پارامترهای جوی در این روز می پردازیم:

۱- تراز میانی جو (سطح ۵۰۰ هکتوپاسکال)

 همانطور که ذکر شد، استقرار پر ارتفاع تراز میانی در منطقه اروپا با تداوم جریانات شمالی به سوی منطقه غرب خاورمیانه همراه می باشد، این امر استمرار حاکمیت ناحیه کم ارتفاع غرب خاورمیانه را تسهیل می نماید.

در نقشه تراز میانی روز دوشنبه ۳ آذر (۱۲ زولو) استقرار مرکز کم ارتفاع بر روی ترکیه و شرق مدیترانه دیده می شود. حاکمیت پشته پر ارتفاع در شرق خاورمیانه به مرکزیت آب های غربی شبه قاره هند در اقیانوس هند که با گسترش خطوط هم ارتفاع بسوی شمال همراه ست، سبب جریانات جنوبی تا جنوب غربی در جانب غربی خود می شود که این جریانات با هوای پادساعتگرد جلوی ناوه  غرب خاورمیانه همگرا می شود از اینرو همگرایی دریا سرخ در این روز تشدید می گردد که پیامد آن شرایط ایده آل بارش و گسترش خط بارشی از دریای سرخ به سمت جنوب غرب کشور و ارتفاعات زاگرس مرکزی می باشد.

نقش دیگر پشته پر ارتفاع جنب حاره ای همپیوندی آن با پشته پر ارتفاع تراز میانی اروپا می باشد. در نتیجه سبب محصور ماندن ناحیه کم ارتفاع غرب خاورمیانه و ماندگاری آن برای روزهای متمادی در این منطقه می باشد که این ویژگی از شرایط بارز پدیده بلاک می باشد.

گرچه وجود جریانات ناپایدار تراز میانی به پر بارش بودن سواحل غربی خزر در هفته آینده کمک بسزایی دارد، اما با توجه به شرایط خاص رژیم بارشی این خطه، عوامل موجود در تراز های پائینی جو از اهمیت بالاتری برخوردار می باشد.

۲- سطح دریا (MSLP)

مهم ترین نکته در نقشه های سطح زمین الگوی استقرار توده هوای پرفشار در شمال و کم فشار در جنوب می باشد که همان اصل مهم و بنیادی برای ریزش های قابل در مناطق کشور به حساب می آید.

در روز دوشنبه ۳ آذر (۱۲ زولو) گسترش زبانه های کمفشار تراف دریای سرخ به سمت خلیج فارس با تقویت جریانات گرم و مرطوب جوبی به سمت جنوب غرب و جنوب کشور همراه خواهد بود. این شرایط بیانگر عمق همگرایی جریانات از بستر دریای سرخ تا جنوب غرب کشور می باشد. وجود بادهای مرطوب شرقی بر روی دریای عرب و شمال اقیانوس هند سبب انتقال هوای مرطوب به سمت شبه جزیره می گردد که با جریانات شمال شرقی در ناحیه شرق مدیترانه و شمال دریای سرخ بر روی شبه جزیره عربستان همگرا شده و موجب جریانات مرطوب جنوب غربی از بستر دریای سرخ تا جنوب غرب ایران می گردد.

مهم ترین نقش رطوب رسانی از این حیث از آن دریای عرب و شمال اقیانوس هند و سپس حاره جنوب دریا سرخ می باشد. دریای خلیج فارس در رطوبت رسانی ناحیه ای ایفای نقش می نماید.

در عرض های شمالی مرکز توده هوای پرفشار بر روی روسیه موجب گسترش زبانه های پرفشار بر روی نوار شمالی کشور می گردد. که با جریانات شمالی _ شمالی شرقی از مرکز توده هوا به سمت بیرون موجب انتقال رطوبت خزری به سوی ساحل خزر و دامنه های شمالی البرز می گردد، که نقش پر رنگ تر شرایط سطح زمین و تراز های پایینی جو نسبت به تراز میانی را نشان می دهد. خطوط متراکم هم فشار بر روی امتداد رشته کوه البرز بیانگر وجود گرادیان فشاری در این نوار می باشد. وجود زبانه های توده هوای پرفشار علاوه بر تشدید بارش در سواحل خزر با فراهم نمودن گرادیان مناسب فشار سطح زمین، موجب تقویت ناپایداری کمفشار فعال در کشور نیز می گردد.

بر اساس نقشه مجموع بارش حاصل از برونداد ۴ مدل آب و هوایی، ۲ هسته مجموع بارش در طول هفته آینده از آن جنوب غرب کشور شامل استان های چهارمحال و بختیاری، کهکیلویه و بویر احمد، خوزستان، شمال غرب استان فارس، نیمه شمالی استان بوشهر، جنوب غرب استان اصفهان در دامنه های زاگرس مرکزی و هسته دوم بر روی کرانه های جنوب غربی خزر در استان گیلان می باشد.

نوار غربی کشور شامل جنوب غرب استان آذربایجان غربی، غرب استان کردستان، استان کرمانشاه، ایلام و لرستان نیز شاهد ریزش های مطلوبی خواهند بود.

با توجه به این چشم انداز در نواحی یاد شده اوج بارش، در طی هفته آینده امکان آبگرفتگی معابر عمومی و سیلابی شدن مسیل های آبی وجود خواهد داشت. به دلیل غلبه جریانات جنوبی ریزش ها بیشتر به شکل باران خواهد بود و بارش برف محدود به نواحی مرتفع دامنه های زاگرس، شمال غرب و دامنه های البرز خواهد بود.

با توجه به شرایط ذکر شده، ابتدا روند افزایش دما که طی روز گذشته پنجشنبه ۲۹ آبان ۹۳ از سمت غرب و شمال غرب کشور آغاز شده تا روز شنبه تداوم داشته و بتدریج تا این روز در اغلب نواحی کشور تغییرات دما متمایل به افزایشی خواهد بود. در روز شنبه افزایش دما در مناطقی از شمال غرب کشور و سواحل دریای خزر محسوس بوده که به همراه وزش بادهای جنوبی نمایان می گردد.

از اواخر وقت روز شنبه با نفوذ زبانه های توده هوای پرفشار به سواحل خزر ضمن افت دما در خط ساحلی خزر دریا متلاطم می گردد. ضمن اینکه هوای گرم در نواحی مرکزی به سمت شرق و شمال شرق کشور مستقر خواهد شد.

با ادامه فعالیت سامانه بارشی در روز دوشنبه در کل نیمه غربی، جنوب غرب و نوار شمالی کشور شاهد کاهش دما خواهیم بود که کاهش دما تا روز سه شنبه در نوار شمالی کشور تداوم خواهد داشت.

طی روز های چهارشنبه و پنجشنبه هفته آینده روند دمایی سطح کشور مجددا افزایشی خواهد بود.

پیش بینی هفتگی وضعیت جوی استان تهران

با توجه به اطلاعات فعلی و بررسی نقشه های هواشناسی، شهر تهران از تاثیرات سامانه بارشی هفته پیشرو برخوردار خواهد بود. بدین ترتیب از مجموعه موج های ناشی از این سامانه به نظر می رسد ۳ برهه اصلی بارشی هفته در شهر تهران وجود خواهد داشت: برهه ابتدای هفته، اواسط هفته و اواخر هفته.

بر طبق خروجی مدل ECMWF برهه اول هفته پیشرو شرایط جهت بارش های مطلوب تر بیشتر مهیا می باشد، این چشم انداز از دید خروجی مدل GFS برای انتهای هفته دیده می شود. بر طبق خروجی مدل ECMWF مجموع بارش های احتمالی شهر تهران در طول هفته آینده معادل ۱۵٫۲ میلی متر و مدل GFS بارشی معادل ۱۱٫۲ میلی متری را پیش بینی می کند. میانگین این مقادیر معادل ۱۳٫۲ میلی متر ریزش کل هفته برای فرودگاه مهرآباد تهران (WMO: 40754 , ICAO: OIII) می باشد.

همچنین از نظر دمایی ابتدای هفته دمای هوای تهران به سبب استقرار پشته تراز میانی جلوی ناوه و غلبه جریانات جنوبی سطح زمین بالاتر بوده و در اواسط هفته افت دما دیده می شود که دلیل عمده آن افت ارتفاع ستون جو و حاکمیت توده هوای پرفشار سرد سطح زمین می باشد. بنابر این روزهای سه شنبه و چهارشنبه هفته پیشرو روزهای به نسبت سردی در شهر تهران خواهد بود. در اواخر هفته مجددا روند نسبی افزایش دما در تهران به چشم می خورد.

متئوگرام مدل ECMWF (منبع: yr.no)

متئوگرام مدل GFS (منبع: https://ready.arl.noaa.gov/index.php)

منبع: آژانس هواشناسی